Page 103 - วารสารวัฒนธรรม ตุลาคม - ธันวาคม ๒๕๕๖

101
ตุลาคม-ธันวาคม ๒๕๕๖
หุ่นอิ นโดนีเซี ย
การเชิดหุ่นกระบอกของประเทศอินโดนีเซีย มีการ
เล่นกันในกลุ่มชนพื้นเมื องอินโดนีเซียมานานหลายพันปี
ในช่วงศตวรรษที่ ๑๖ โดยหุ่ นกระบอกก็ จะใช้เป็นสื่อในการเล่า
มหากาพย์ฮินดูเรื่ องรามเกี ยรติ์และมหาภารตะ ซึ่ งเป็น
เรื่องราวของความดีและความชั่ว การแสดงหุ่นที่อินโดนีเซีย
จะแบ่งเป็น “หุ่ นเงา” หรือ “วายังกุลิต” (Wayang Kulit) และ
“หุ่นกระบอก” หรือ “วายังโกเล็ก” (Wayang Golek)
วายังกุลิต หรือหุ่นเงานั้น มีความคล้ ายคลึงกับ
หนังตะลุงของไทยเรา แต่ ก็มีจุดแตกต่ างที่เห็ นได้ชัดนั่น
ก็คือ เนื้อหาและรูปร่างหน้าตาของตัวหุ่น เพราะหุ่นวายังกุลิต
จะมีจมูกยาวและใหญ่ อีกทั้งชุ ดแต่งกายก็ ยังเต็มไปด้วย
รายละเอียด ดู มีมนต์ขลังน่ายำ �เกรง
สำ�หรั บ วายังโกเล็ก หรือหุ่นกระบอกนั้นจะทำ �
การแสดงโดยไม่ต้ องอาศัยแสงและฉากเหมื อนหุ่ นเงา
ลักษณะเด่นก็คื อ ความสมจริงแบบสามมิติ ของหุ่นกระบอก
โดยจะทำ�มาจากไม้เนื้อเบา แกะสลั กอย่างประณีต มีใบหน้า
งดงาม สวยสง่าด้วยเครื่องประดับศรีษะ พร้อมกับทาปากสี
แดงสด ประดับตกแต่ งด้ วยอัญมณีสี ฟ้ า ดวงตา เส้นคิ้ ว
ผม หนวด เ ค ร า เขี ยนด้ วยสี ดำ � เข้ ม โ ดย ร วมแล้ ว
จะประณีตบรรจงในทุกรายละเอี ยดของตั วหุ่น อี กทั้ง
การแสดงของหุ่นเชิดวายังโกเล็กนั้นก็ยังแบ่งเป็นอีก ๒ แบบ
คือ “โกเล็กเซปัก” (Golek Cepak) ซึ่ งจะเป็นการบอกเล่ า
ชีวประวั ติของ Amir Hamza ลุ งของท่านนบีโมฮั มหมัด
ส่วน “วายังโกเล็กปูร์วา” (Wayang Golek Purwa) นั้นก็จะมี
พื้นฐานการแสดงเหมือนกั บวายังกุลิต แต่ใช้ แสดงให้กับ
เจ้านายชั้ นสูงและขุนนาง ของเกาะซุ นดา (บาหลี)
หุ่นเงามาเลเซี ย
สำ�หรับประเทศมาเลเซียนั้ นมีการแสดงหุ่นเงา
ที่เรียกว่า “วายังกุลิต” เช่นเดียวกับอินโดนีเซีย ซึ่งมีลักษณะ
คล้ ายหนังตะลุงทางภาคใต้ของไทยเรา โดยการแสดงหุ่นเงา
ของมาเลเซียนั้ น ถือเป็นการแสดงเพื่อพิธีกรรมศักดิ์ สิทธิ์
เพื่อแสดงออกถึงความเคารพในครู บาอาจารย์ นอกจากนั้น
ก็ยั งมีการปรั บประยุกต์ใช้เล่นเพื่อความบันเทิงด้วยเช่นกัน
โดยเนื้อหาสาระของการแสดงจะปรับเปลี่ยนไปตามยุคสมัย
มีความตลกขบขัน เพื่อดึงดูดผู้ชมมากขึ้น นอกจากการแสดง
วายังกุ ลิตแบบประเพณี และแบบประยุกต์แล้ว มาเลเซี ย
ยังมี การแสดงหุ่นร่วมสมัย หรือหุ่ นแบบตะวันตก ซึ่งก็ได้รับ
ความนิยมเพิ่ มมากขึ้นเรื่อยๆ
หุ่ นกระบอกเชิดอินโดนีเซีย
การแสดงหุ่นกระบอก “วายั งกุลิต” ของมาเลเซีย