Page 93 - วารสารวัฒนธรรม ตุลาคม - ธันวาคม ๒๕๕๖

91
ตุลาคม-ธันวาคม ๒๕๕๖
ความเชี่ยวชาญทางด้ านภาษาของครู ล้อมนั้ น
สะท้อนออกมาจากหลายแง่มุม เนื่องจากวิถีชีวิ ตของคนเรา
เปลี่ยนแปลงไปจากอดีต แต่ ถ้อยคำ�ภาษานั้นก็ ยั งคงอยู่
อย่ างร่องรอยในวรรณกรรมเก่ าที่ครูล้ อมได้ลงลึกศึกษา
และชี้ให้เราได้เห็นว่ า ภาษานั้นเป็นเรื่องของคน และภาษา
ก็เป็นเครื่ องมือในการแสดงความคิด ซึ่งชีวิตคนก็จะผูกพัน
อยู่กับเรื่องราวของอดี ต เรื่องราวในปั จจุบันรอบตัว รวมไป
ถึงสังคมและการเมือง เราจึงไม่มีทางหลีกพ้นกับเรื่องเหล่านี้ได้
เพราะฉะนั้นในการอธิ บายเรื่องภาษาต่างๆ หากเรานำ�
เรื่องราวแวดล้อมมาเกี่ยวข้องแล้ว ก็จะทำ�ให้เกิ ดความเข้าใจ
ชัดเจนขึ้ นมาก และเป็นการทำ�ให้เห็ นว่ า สิ่ งเหล่านี้ เป็ น
เรื่องของชีวิตเราเอง เช่ นที่ครู ล้อมได้ปฏิบัติ อยู่
ก่อนนั้นครูล้อมได้ คิ ดคำ�แปลภาษาอังกฤษของ
fast food ว่า “แดกด่วน” ขึ้น ต่อมา “อาจารย์สุลักษณ์ ศิวรักษ์”
หรือ “ส. ศิวรักษ์” ก็ยกย่องแล้วนำ �ไปใช้ไปเผยแพร่ เพราะ
ถูกอกถูกใจ นับแต่นั้นก็ใช้กันทั่ วไปจนแพร่หลายกว้างขวางมาก
โดยพจนานุ กรมฉบับมติ ชนได้บรรจุ คำ �นี้ไว้แล้ วอธิบาย
เพิ่มเติมว่า
(สแลง) น. อาหารสำ�เร็จรูปที่รับประทานได้ทันที
เช่น แฮมเบอร์เกอร์ ไก่ทอด แซนด์วิช ฯลฯ (อ. fast-food).
จะเห็นว่า “แดกด่วน” นั้ นก็เกิดขึ้นตามยุคสมั ย
หากไม่ มีใครใช้หรื อพู ดถึ งก็ จะหายไปเช่นกัน โดยคำ �นี้
ไ ด้ เ กิ ด ขึ้ น ต อ น ที่ ค รู ล้ อ ม กำ � ลั ง ส อ น เ ด็ ก นั ก เ รี ย น
ในการใช้ถ้อยคำ�ต่างๆ เพื่อการเรี ยบเรียงหนังสือ ซึ่งก็จะมี
การสอนใช้คำ �เคียงบ้าง คำ�คู่ บ้าง รวมไปถึ งคำ�ทบเคียง
คำ�เที ยบคู่ ขณะนั้นใกล้เที่ยงพอดี พลันมี เด็กคนหนึ่งพูดขึ้น
มาว่า “หิ วแล้วค่ะ หิวแล้ว” แล้วอีกคนก็ พูดเสริมว่า “เมื่อเช้า
ไม่ได้กิน fast food มาค่ะอาจารย์” ครู ล้อมก็เลยฉุกคิดขึ้น
และบอกให้ช่วยกันแปลคำ�ว่า fast food มาก่อนจะปล่อยไป
ทานข้าว จากนั้นก็มีการแปลกันไปต่างๆ นานา แล้วครูล้อม
ก็นำ �มาวิพากษ์วิจารณ์ บางคนก็แปลว่า “กินเร็วๆ” “อาหารด่วน”
ภาษาสะท้อนยุคสมัย ซึ่งก็ไม่ค่อยถูกใจครูล้อมสั กเท่าไหร่ อย่างคำ�ว่า อาหารด่วน
ครูล้อมก็ชี้แนะว่า ตัวอักษรไม่สั มผัสกันเลย ถ้าจะนำ�ไปแต่ง
เป็นกลอนจะเพราะหรือเปล่ าล่ะ จากนั้ นก็เลยเสนอว่ า
จากคำ�ว่าอาหารด่วนก็ เปลี่ยนเป็น “แดกด่วน” สิ ซึ่งมี การใช้
อักษร ด. เหมือนกั นด้วย เป็นลักษณะของคำ�คู่อย่างชัดเจน
แล้วทุ กคนในห้องก็หัวเราะกัน ตั้ งแต่วั นนั้นก็ได้ เกิดคำ�ว่า
“แดกด่วน” ขึ้นมา และก็มีการใช้กันอย่างกว้างขวาง
การใช้ ภาษาของครู ล้ อมนั้ นจะเชื่ อมโยงกั บ
บริบทต่างๆ รอบตัว ตั้งแต่อดีตจนถึงปัจจุบันและเชื่อมต่อ
ไปสู่อนาคต ซึ่งครูล้ อมได้เอ่ยอยู่บ่อยครั้งว่า ในการเรียนรู้
ประวัติ ศาสตร์ นั้นแม้ จะเป็ นการเรียนรู้ สิ่งที่ ผ่ านมาแล้ว
แต่การที่ เรารู้เรื่องของอดีตนั้ น ก็จะช่วยให้เรามั่นใจที่ จะมี
ชีวิตอยู่ในปัจจุบัน และการมองไปสู่อนาคตด้วย เช่นเดี ยว
กับถ้อยคำ �ภาษาซึ่งก็จะเห็ นว่ามี การเปลี่ยนแปลงไปตาม
ยุคสมัย หากเราได้ ตามไปสืบจนรู้ว่ า อะไรเป็นมาอย่างไร
ก็จะทำ�ให้เราเข้าใจเรื่องราวต่างๆ ได้มากขึ้นนั่นเอง
เ นื่ องจากภาษานั้น เป็ นวั ฒนธรรมจึ งมี
การซึมซั บวัฒนธรรมอื่นๆ อยู่ตลอดเวลา แล้วมั นก็จะต้อง
เกิดของใหม่ ๆ ออกมาให้เราได้ศึกษา ได้ดู ได้ใช้กัน
เพราะฉะนั้นคนที่เข้าใจปรั ชญาของภาษาก็จะไม่วิตก
ทุกข์ร้อน เสมือนถ้าจะยิงธนูให้ไกล ก็จะต้องเหนี่ยวสาย
ไปข้างหลังให้ ไกลที่ สุด ยิ่งไกลเท่ าไหร่ลูกธนูก็จะยิ ่ง
พุ่งแรงเท่านั้ น เรื่องราวของอดีตก็เช่นเดียวกัน เรายิ่งรู้ เยอะ
มันก็จะช่ วยให้เราเข้ าใจสังคมมากขึ้น หากเราไม่เข้าใจ
อดีตเลย แล้ วเราจะเข้าใจปั จจุบันได้ อย่างไร
เอกสารการอ้างอิง
เกตุทัตศาสตราภิชาน ล้อม เพ็งแก้ ว. (๒๕๔๙). “ว่ายเวิ้ งวรรณคดี.” กรุงเทพฯ :
พิ มพ์คำ�
ปราชญ์ เดินดิน. (๒๕๕๐) “ครูล้อม เพ็ งแก้ว : เพชรแห่งเมืองเพชร ตอนที่ ๑.”
สถานีโทรทัศน์โมเดิร์นไนน์. ๔ พฤศจิกายน พ.ศ. ๒๕๕๐
ปราชญ์ เดินดิน. (๒๕๕๐) “ครูล้อม เพ็ งแก้ว : เพชรแห่งเมืองเพชร ตอนที่ 2.”
สถานีโทรทัศน์โมเดิร์นไนน์. ๑๑ พฤศจิกายน พ.ศ. ๒๕๕๐