Page 102 - วารสารวัฒนธรรม ตุลาคม - ธันวาคม ๒๕๕๖

100
หุ่ นสายพม่า
หุ่ นสายของพม่ ามี ต้ นกำ � เ นิ ดย้ อนกลั บไป
๕๐๐ - ๖๐๐ ปี เลยทีเดียว โดยมีชื่อเรี ยกว่า Yoke Thay หรือ
หุ่ นสาย มีลั กษณะเป็นหุ่ นสาย โดยเป็นหุ่นไม้ แกะเป็น
ชิ้นส่วนต่างๆ แล้วนำ �มาร้อยต่อกันเป็นตัวหุ่น และใส่สาย
สำ�หรับเชิดตามลำ�ตัว แขน และขาเพื่ อให้เกิดการเคลื่อนไหว
เป็นท่ าทางตามบทบาทการแสดง หุ่นสายของพม่ านั้ น
ถื อเป็นการรวมตั วกันของศิ ลปะหลายแขนงเข้ าด้วยกัน
ไม่ ว่ าจะเป็ นงานประติมากรรม จิ ตรกรรม หั ตถกรรม
และการละคร
หุ่นสายของพม่านั้น จะมีตั วหุ่นที่สวยงามประณีต
ตั้งแต่การเลือกไม้เนื้อดีที่จะทำ�เป็นตัวหุ่น มีการใช้เส้นผมจริง
โดยช่ างจะแกะสลั กเส้นสายลวยลายด้วยความบรรจง
องค์ ประกอบของหุ่นจะต้ องเคลื่ อนไหวได้อย่ างอิสระ
โดยแยกคอออกจากส่วนหัว และส่ วนประกอบอื่ นๆ ก็จะต้อง
ได้ สัดส่วนตามกายวิภาค ประกอบกั บเครื่องแต่ งกายที่มี
สีสันสดใส ร่วมกับแผ่นโลหะเป็นประกาย ที่สำ�คัญหุ่นแต่ละตัว
ก็ จะมี เส้ นสายในการชั กที่ แตกต่ างกั น เพราะฉะนั้ น
หากผู้ชั กหุ่นเปลี่ยนตัวละครก็จะต้องเริ่มเรี ยนรู้ตั วหุ่นใหม่
ด้ วยเช่นกัน
เนื้อหาเรื่ องราวที่ใช้ ในการแสดงของหุ่นสายนั้น
ก็ จะมี หลายมิ ติ ตั้ งแต่ สั งคมชาวบ้ านไปจนถึ งระดั บ
พระเจ้ าแผ่ นดิน เรียกได้ ว่ าเป็ นทั้งศิ ลปะพื้ นบ้าน และ
นาฏกรรมชั้ นสูง โดยเรื่ องราวที่นิ ยมนำ �มาแสดงก็จะ
เกี่ ยวข้องกับพระพุทธเจ้า เช่ น ชาดกต่างๆ รวมไปถึงตำ�นาน
เกี่ ยวกั บภู ตผีวิ ญญาณ ตำ �นานศาสนสถาน วรรณคดี
นิ ทานพื้นบ้ านต่างๆ หรือแม้ กระทั่งเนื้อหาที่สร้ างสรรค์
ขึ้นใหม่ เพื่ อให้สอดคล้องไปกั บสภาพทางการเมืองเนื้อหา
ที่ นำ �มาแสดงจึงทำ �ให้ ผู้ ชมได้เรี ยนรู้ เกี่ ยวกั บวรรณคดี
ประวัติศาสตร์ และศาสนา อีกทั้งยังแสดงให้เห็นถึงวิถีชีวิ ต
ของชาวพม่ าได้เป็นอย่างดี
หุ่ นสายพม่า
การแสดงเชิดหุ่ นสายพม่า