วารสารวัฒนธรรม เมษายน - มิถุนายน ๒๕๕๗ - page 108

108
ดังนั้นหน่ วยงานที่ ดูแลเรื่องของวั ฒนธรรม
อย่างเช่นกระทรวงวัฒนธรรมนี่ถือเป็นพี่ใหญ่ เป็นหน่วยงาน
ที่ ช่วยกันท�ำงานด้ านนี้อยู่ แล้ว และก็ มีส่วนในการช่วย
ผลักดั นท�ำให้เกิดอนุรั กษ์ การด�ำรงคงอยู ่ของแต่ละ
ท้องถิ่น เพื่อให้สืบสานต่อไปได้ ส่ วนจะกระตุ้นอย่างไรนั้น
ผมเข้ าใจว่ากระทรวงวั ฒนธรรมก�ำลังท� ำงานอยู่ เพียง
แต่ ว่ าถ้ าเราจะมาหาโจทย์หรื อมาร่วมเวที พูดคุ ยกัน
เช่นการจัดสัมมนาในต่างจังหวัดซึ่งถือเป็นพื้นที่ส่วนใหญ่
เพื่อเปลี่ยนวิกฤตให้เป็นโอกาสกับท้องถิ่นนั้ นๆ มาหา
ค�ำตอบว่าการพัฒนาที่เข้ามานั้นเป็นการพัฒนาแค่เรื่อง
วั ตถุนิยมอย่ างเดียวหรื อเปล่า แล้วมี การพัฒนาทาง
ด้านจิตใจด้วยหรือไม่ หรือว่าความเป็นวิถีชีวิตจิตวิญญาณ
ที่ ส�ำคัญของผู ้คนได้เลือนหายไปแค่ไหน ผมคิดว่ าเรา
จะต้องร่วมมือกั นในเรื่องต่างๆ เหล่านี้ครับ
บางทีเราก็ต้านกระแสความเปลี่ ยนแปลงไม่ได้ คือ
ทุกวันนี้อีสานไม่ได้เป็นแค่ สังคมชนบท เพราะคนอีสานก็เดิ น
ห้างสรรพสินค้าเหมือนกับคนกรุงเทพ ฉะนั้นห้างร้านต่างๆ
ก็มาเปิดทั่วภาคอีสาน จังหวัดใหญ่ก็กลายเป็นสังคมเมืองแล้ ว
อย่างเช่นขอนแก่นอุดรอุบลที่เป็นเมืองใหญ่ เด็กในตัวจังหวัด
จะไม่พู ดภาษาอีสานแล้ว ก็จะพูดภาษาไทยกลาง อยู่บ้าน
ก็พู ดภาษากลาง เพราะพ่อแม่พู ดภาษากลาง ตามโรงเรียน
ก็ พูดภาษากลาง ก็ อาจเป็นสั ญญาณแบบหนึ่งหากมอง
ในเชิงของภาษา
ในฐานะที่ภาษาเป็นวั ฒนธรรมตัวหนึ่งที่แสดงถึง
เอกลักษณ์ของความเป็นอีสาน นั่ นอาจจะเป็นสัญญาณว่ า
ความเป็ นเมืองก� ำลังรุกคื บเข้ามาในสังคมชนบท ซึ่งถ้ า
ท�ำนายในอนาคตก็ ไม่รู ้ว่าอีกสิ บหรือยี่ สิบปี ภาษาอีสาน
อาจน้อยลงไปอีก หรืออาจจะอยู่ตามหมู่บ้านในชนบทจริงๆ
เพราะฉะนั้นบางทีถ้ าเรามองว่า วัฒนธรรมกระแสหลัก
ของประเทศ ความเป็ นไทยกลางมันอาจจะมาครอบง� ำ
ความเป็นท้องถิ่น เพราะมีอิทธิพลเหนือกว่า คือ ไม่ว่าจะเป็น
ภาคเหนือหรื อภาคใต้ อย่าง เชี ยงใหม่ เด็ กเชี ยงใหม่
ก็ อู้ค� ำเมืองไม่ ได้ ทางใต้ถ้ าอยู่ในเมืองก็ แหลงใต้ไม่ เป็น
ผมก็คิ ดว่ าอาจจะต้องตระหนั กหรื อต้องช่ วยกันส่งเสริ ม
เช่น อาจคิดหลักสูตรที่เรียนเรื่ องท้องถิ่น เรื่องของภูมิปัญญา
สังคม ประเพณีวัฒนธรรม เพราะว่าหลายๆ ประเทศไม่ได้
หมายความว่า พอเจริ ญแล้วจะต้องทิ้งรากเหง้าของตัวเอง
เช่น ประเทศญี่ปุ่นเขามีความเป็นตัวของตัวเองสูง ที่ส�ำคัญ
เขาพัฒนาไปพร้อมๆ กับความเจริญได้ด้วย และเขาก็ ไม่ทิ้ง
วั ฒนธรรมดั้งเดิมของเขา
การสืบสานส่งต่อวัฒนธรรมอีสาน
ในยุคสมัยที่มีความหลากหลายทางสังคม