นิตยสารวัฒนธรรม ฉบับ ๔ ปีพ.ศ.๒๕๕๗ - page 42

42
“ตับจาก” เนื่องจากใบจากมี ลั กษณะคล้ายใบ
มะพร้ าว แต่มีความเหนียว และกว้างกว่า ประชาชนนิยม
น� ำใบจากมาเย็ บเป็นตับเพื่ อใช้ มุงหลั งคาบ้ าน เรียกว่ า
"ตับจาก" กันแดดกันฝนได้เป็นอย่างดี แม้ว่าจะใช้ งานไปนาน
ใบจากกรอบ เปลี่ยนจากสีเขี ยวเข้ม เป็นสีเหลือง สีน�้ำตาล
กระทั่ งเกือบเป็นสีด�ำ แต่ก็ ยังคงกันฝนและแดดได้ จนกว่า
จะแห้งกรอบและผุไป
เมื่อใช้ “ตับจาก” มามุงหลั งคา กั้นฝาบ้าน กันแดด
กันฝน จนหมดอายุใช้งานแล้ว ต้องเปลี่ยนใหม่ จึงได้มีการน� ำ
ตั บจากเก่าที่ มีอยู่ทั่วไปในท้องถิ่นมาประยุกต์กั บการต่อย
มวย โดยท�ำเวที เหมือนมวยทั่ วไป หรือกั้นเชือกสังเวียนใน
สนามหญ้าก็ได้ แล้วใช้ตับจากมาปูที่พื้นเพื่อให้เกิดเสียงดัง
เวลาเหยี ยบ คือในขณะชกมวยตับจากนักมวยทั้ งสองฝ่าย
ต้ องปิดตาทั้งสองข้างท�ำให้มองไม่เห็น จึงต้องอาศัยฟังเสียง
ดั งจากการเหยียบใบจากของคู่ต่อสู้ หาทิศทางที่คู่ต่ อสู้อยู่
เพื่อที่ นักมวยทั้งสองจะเข้าต่อยคู่ต่อสู้กันเรียกการชกมวยที่
ให้ความสนุกสนานนี้ว่ า “มวยตับจาก”
“จาก” เป็นพืชที่คนไทยรู้จักมานาน และส่วนต่างๆ
ของต้ นจากน�ำมาใช้ประโยชน์ได้ อย่างมากมาย ตั้ งแต่
ดอก ผล จนถึงใบ ในส่วนของ ดอก น�ำมาท�ำแกงหรื อ
กินกั บน�้ำพริก ส่ วนก้านช่อดอก ปาดเอาน�้ำหวานมาท� ำ
เป็ นน�้ำตาล หมั กเป็ นน�้ ำตาลเมา และน�้ ำส้ มสายชู
และยังสามารถน� ำมาทุบเป็นแส้ปัดยุงได้อีกด้วย ส�ำหรั บ
กลี บดอกนั้ นน�ำไปเป ็ นส ่ วนผสมของชาสมุ นไพรได ้
ผลจาก มีเนื้ อในเมล็ดเป็ นเยื่อสีขาว ใส นุ่ ม มีรสหวาน
นิยมรับประทานเป็นของหวาน เรียก “ลูกจาก” ผลแก่ที่งอก
จะมีจาวอยู่ข้างใน น�ำมารับประทานได้เช่นเดียวกับจาวตาล
หรื อจาวมะพร้าว พอนจาก ใช้ ท�ำเชื้ อเพลิง ส่วนใบนั้น
หากเป็นใบจากอ่อนใช้ ส�ำหรับห่อขนม สานท�ำที่ ตักน�้ำเรี ยก
"หมาจาก" ท�ำตอกบิดเสวียนหม้อ และใบจากอ่อนตากแห้ง
ใช้มวนยาสูบ ใบจาก ใช้ท�ำหมวกที่เรี ยก "เปี้ ยว" ใช้ห่อ
“ขนมจาก” ซึ่งเป็นขนมที่ท�ำจากแป้ง น�้ำตาล และมะพร้าว
ผสมกัน แล้วน�ำมาห่อด้วยใบจาก ปิ้งบนไฟจนสุกมีกลิ่นหอม
คุณค่าทางสมุนไพรใบจากใช้ต้ มน�้ำดื่มแก้อาการท้องร่ วงได้
และประโยชน์ที่ยอดเยี่ยมของจากอีกสิ่ งหนึ่งก็คื อ ใบจาก
ใช้ท�ำวัสดุมุงหลังคาได้อย่างวิ เศษ