วารสารวัฒนธรรม เมษายน - มิถุนายน ๒๕๕๗ - page 20

20
งานที่ว่าจ้างจัดท�ำเวทียกพื้น เรื่องที่หมอล�ำพื้ นน�ำมาล�ำนิยม
เรื่องชาดกต่างๆ ล�ำเนื้อหาเกี่ยวกับนิทาน ความเชื่อ ศาสนา
จารีตประเพณี ต่ างๆ การแสดงเรียบง่ าย ในอดีตหมอล�ำ
แต่งกายด้วยการสวมกางเกงขายาวสีขาว เสื้อขาว การล�ำ
แต่ละงานใช้เวลานานหลายชั่ วโมง หมอล�ำจึงต้องเรียนรู้
เรื่องราวต่างๆ เกี่ยวกับขนบประเพณีหรือเรื่องที่ล�ำ แม้ ว่า
โดยสภาพแล้วหมอล�ำเป็นผู้อยู่ในสั งคมและวัฒนธรรมอีสาน
แล้วก็ตาม การเรียนรู้หลักธรรม บางท่านต้องท่องเรื่องราวของ
วรรณคดี หรือบทล� ำที่ครูหมอล�ำเขียนออกมาเป็ นค�ำกลอน
ในขณะเดี ยวกั นก็ ต้ องติ ดตามสถานการณ์ บ้านเมื อง
ความเป็นไปทางสั งคมที่มีการเปลี่ ยนแปลงตลอดเวลา
เรื่องราวของการรณรงค์ของทางราชการในด้านการต่อต้าน
ยาเสพติด การเลื อกตั้ง เป็นต้น
การที่ หมอล� ำกลอนต้ องใช้ไหวพริ บปฏิภาณ
หมอล�ำทุกคนจึงต้องร�่ำเรียนเพื่อให้ตนเกิดความรู้รอบ และ
รู้ลึกในสรรพสิ่งเพื่อสร้างความพร้อมที่จะแก้ไขโจทย์ของฝ่าย
ตรงข้าม หมอล�ำแต่ละคนจึงมีความจ� ำเป็นต้องมี ความรู้
เช่น ความรู้ต่างๆ คือ ประวัติชุมชน ขนบประเพณี ระบบ
การศึกษา ภูมิศาสตร์ ประวั ติศาสตร์ สภาพแวดล้ อมใกล้ตัว
ความรู้เกี่ ยวกับความเชื่อ ศาสนา ศีลธรรม ค่านิยม ความรู้
เกี่ยวกับวรรณคดี ชาดก นิ ทานพื้นบ้าน ค� ำสอนโบราณ
ของชาวอีสาน คติธรรม ข้อคิดเตือนใจ ความรู้เกี่ยวกับการ
ประกอบอาชีพต่างๆ ซึ่งเป็นการท�ำมาหากินของชาวบ้าน
และชาวเมือง ความรู้เกี่ยวกับสภาพของสังคมและโลกของ
เยาวชน ที่มีความแตกต่างไปจากสั งคมสมัยก่อน คื อต้อง
มีความเป็นปัจจุบัน ความรู้ด้ านฉันทลักษณ์ ของบทกลอน
การใช้ภาษาที่สละสลวย ภาษาที่คมคาย ส� ำนวนภาษาที่
ต้องใช้ ในการเกี้ยวพาราสี ความรู้ เกี่ยวกับเพลงและดนตรี
ทั้งในด้านลาย (ท�ำนองเพลง) จังหวะที่ต้องแม่นและสามารถ
สวมให้เข้ากับลายแคน ตลอดจนการใช้ท่าฟ้ อนประกอบ
ระหว่างการล� ำ
ก่ อนการแสดง เริ่มต้ นด้วยการตั้งเครื่องบู ชาครู
คือยกคายอ้อหรื อยออ้อ เป็นการไหว้ครูเพื่อเป็นสิริมงคล
เป็นขวัญก�ำลังใจ ก่อให้เกิดความเชื่ อมั่นในการล�ำ หมอล�ำ
แต่ละท่านมีคาถาส�ำหรั บท่องบูชา เครื่องคายหรือเครื่อง
บูชามีขัน ๕ หรือขัน ๘ (ประกอบด้ วยซวย(กรวย)ใบตอง