วารสารวัฒนธรรม เมษายน - มิถุนายน ๒๕๕๗ - page 28

28
ตะเกา
จินตนาการจากพรรณพฤกษา
ตะเกา หรือ ตะเกอว หรือ กะจอน คือชื่อเรียก ต่างหู
มีรูปแบบของลวดลายคล้ายดังดอกไม้ เถาไม้ในป่า ลวดลายดั้ งเดิม
ที่ พอสืบค้ นได้ ได้แก่ ลายดอกรั งหอกเปิด ลายดอกรั งหอกปิ ด
ลายดอกขจร ลายรังผึ้ง ดอกปลึก ๓ ชั้น เป็นต้น ลักษณะพิเศษของตะเกา
คื อจะมี ก้านต่ างหู ยาวโค้งงอไปด้ านหลังส�ำหรับเกาะรู หู ปั จจุบันมี
ลวดลายของตะเกาหลากหลายลวดลาย ซึ่ งช่ างแต่ละรุ่ นมีการคิด
ต่ อยอดสร้างสรรค์ลวดลายให้สอดคล้องตามสมัยนิยม
ผู้เฒ่าชาวสุรินทร์ เล่ าว่า แต่เดิมนั้น ตะเกา ใช้ เป็นต่างหู และ
มีการร้อยเป็นสร้อยสังวาลบ้ าง ภายหลังมี การประยุกต์มาเป็นเข็ มขัด
ข้อมือ หัวแหวน ฯลฯ ตามแต่ชอบ
การท�ำตะเกาถือว่าเป็ นงานที่ละเอียดอ่อน เป็ นชิ้นงานที่
ไม่ สามารถท� ำเบ้ าหลอมเพื่ อผลิ ตจ�ำนวนมากได้ จึ งกลายเป็น
ความโดดเด่ นและเป็นที่ต้ องการของผู้ คนจ�ำนวนมาก แต่ในปัจจุบัน
หาช่างฝีมือที่สืบทอดการท�ำได้น้อย เนื่องจากต้องใช้เวลานานในการท�ำ
ช่อดอกแต่ละช่อ นอกจากนี้การท�ำชิ้นงานแต่ละชิ้ นต้องมีความพิถีพิถัน
ในการเลื อกซื้อเม็ดเงิน การหลอมเม็ดเงิน การรีดเงินเป็นเส้น ดึงเส้นเงิน
การผสานเนื้ อเงิน อย่ างประณีตและเหมาะสมเพื่อไม่ ให้เสียคุ ณภาพ
ของเงิน ก่ อนที่จะลงมือท�ำช่อดอกตะเกาแต่ละลวดลาย