วารสารวัฒนธรรม เมษายน - มิถุนายน ๒๕๕๗ - page 13

13
เมษายน-มิ ถุนายน ๒๕๕๗
ฮีตเดือนสิบ
ฮีตเดื อนสิ บ หรือที่ เรียกกั นว่ า “บุ ญเข้าสาก”
(สลากภัต) เป็ นการท�ำบุ ญอุทิศส่วนบุญส่ วนกุศลไปให้แก่
ญาติผู้ ล่วงลับไปแล้ ว การท�ำบุ ญข้าวสากก็ ท�ำเหมือนกับ
บุญข้ าวประดับดิ น ต่างกั นแต่ เพี ยงชื่ อและวิ ธีการท� ำ
จุดประสงค์ก็เพื่ ออุทิศส่วนบุญไปให้ ญาติพี่ น้องที่ตายไป
เป็นการท�ำเพื่อญาติพี่ น้องที่ ตายไปแล้วเป็นครั้งที่สอง
การถวายสลากภัตจะท�ำในวันขึ้น ๑๕ ค�่ำ เดือน ๑๐
โดยญาติโยมจะจัดภัตตาหารมารวมกั นที่วั ด ภัตตาหาร
แต่ละส�ำรั บจะเขียนชื่อเจ้าของ แล้ วให้พระสงฆ์ สามเณร
จับสลาก พระสงฆ์ สามเณรรูปใดจั บสลากของญาติโยม
คนใดได้ ก็ ให้น�ำส�ำรับนั้ นไปถวายแก่ พระสงฆ์สามเณร
องค์นั้นๆ ในพิธีจะมีการสวดมนต์อนุโมทนา และกรวดน�้ ำ
อุทิศส่วนบุญส่วนกุ ศลไปให้ญาติ พี่น้องผู้ล่วงลั บไปแล้ว
ฮีตเดือนเก้า
ฮีตเดือนเก้า หรื อเรียกอีกอย่างหนึ่งว่ า “บุญข้าว
ประดั บดิน” เป็นเดือนท� ำบุญอุทิศส่วนกุศลถึงญาติพี่น้ อง
ผู้ที่ล่วงลับไปแล้ว กล่าวคือ ปีหนึ่งจะมีการก�ำหนดให้มีหนึ่ งวัน
โดยก�ำหนดเอาวันแรม ๑๔ ค�่ำ เดือน ๙ เป็นวันท� ำพิธีเรียกกัน
ว่ า “ฮีตเดือนเก้า” หรือบุญข้ าวประดับดิน โดยชาวบ้านจะจัด
หาอาหารคาวหวานแบ่ งออกเป็น ๔ ส่วน ส่ วนหนึ่งส�ำหรับ
ตนเอง ส่วนหนึ่งแจกญาติพี่ น้อง ส่วนหนึ่งท�ำบุญอุทิศส่วน
กุ ศลให้แก่ ผู ้ล่ วงลับ และส่วนหนึ่งถวายแด่พระภิกษุ สงฆ์
และเมื่อพระสงฆ์รับภัตตาหารเสร็ จแล้วก็จะมีการอนุโมทนา
แผ่ ส่ วนกุศลไปให้ ญาติพี่น้องที่ตายไปแล้ว ถื อว่าเป็นการ
ท�ำบุญส่งไปให้ ผู้ตาย
การท�ำพิ ธีข้าวประดับดินของชาวบ้านนั้น จะห่อ
เป็นห่ อๆ มีห่อของคาวของหวาน ห่อหมากพลูน�ำมาห่ อรวม
กั นเป็นห่อใหญ่ แล้วน�ำไปแขวนไว้ ตามต้นไม้บ้าง วางตาม
พื้ นดินบ้าง ทั้งนี้การน�ำไปวางไว้ บนพื้นดินเช่นนี้จึงเป็นที่มา
ของค� ำเรียกชื่อประเพณีจารีตนี้ว่า “ข้ าวประดับดิน” นั่นเอง