วารสารวัฒนธรรม เมษายน - มิถุนายน ๒๕๕๗ - page 29

ประเกือม
หลากลวดลาย หลายรูปทรง
ประเกื อม หรือ ประค� ำ แต ่ เดิ มนั้ นเป ็ น
เครื่องประดับสวมใส่คอเพียงอย่างเดียว มี รูปทรง ๒ แบบ
คื อแบบที่คล้ายหลอด เรี ยกกันว่า “จาร” มี แบบเป็น
ลักษณะลวดลายอักขระ และทรงกลม ที่เรียกว่ า “ประเกือม”
ซึ่งการสวมใส่ เครื่ องประดั บเงิ นสมั ยก่ อนเชื่อว่ าเป็น
สิ่งศักดิ์ สิทธิ ลักษณะในอดีตจะเป็นการร้อยจาร สลับกับ
ประเกือม ภายหลังช่างได้ คิดประยุกต์ ดัดแปลงรูปร่างให้ มี
ความหลากหลายมากขึ้น
รูปทรงของประเกือมสามารถจ�ำแนกได้เป็นทรงจาร
ทรงประเกือม (กลม) ทรงกระบอก ถุงเงิน และทรงที่ ท�ำ
เลียนแบบของใช้ และลักษณะของสัตว์สิ่งของ เช่น ทรงมะเฟือง
ทรงแมงดาตัวผู้ ทรงแมงดาตัวเมี ย ทรงแมงมุม ทรงน�้ำเต้า
ทรงโอ่ง เป็นต้น ส่วนลวดลายของประเกือมนั้นมีหลากหลาย
อาทิเช่น เกลี้ยง (ไม่มีลาย) มะยม บั วคว�่ำ บัวหงาย ร่างแห
ตากบ พระอาทิตย์ ดอกพิกุล ดอกจันทร์ ฯลฯ ทั้งนี้อาจขึ้นกับ
การคิดจินตนาการของช่างแต่ละคนด้วย
การท�ำเครื่องประดั บเงินแต่ละครั้งต้ องพิถี พิถัน
ในการเลือกเม็ ดเงินที่มีคุณภาพ และต้องเตรียมอุ ปกรณ์
ให้พร้อม เช่น ตาชั่ง ตะเกียงเป่ าแล่น น�้ ำยาประสาน
เบ้าหลอมเม็ดเงิ น รางเทเงิน แหนบ คีมประเภทต่ างๆ ตะไบ
เหล็กพับเงินที่ประดิษฐ์ขึ้นเอง กรรไกร ค้อน คชเวีย (แป้น
ตีขึ้นรูปประเกื อม) เหล็กม้วนเส้นเงิน เหล็กแป้นกดเส้ นเงิน
เหล็กดุน ค้อน เลื่อยฉลุ ถังน�้ำเย็น ฯลฯ ทั้งนี้ขึ้นอยู่กับว่า
ตนก�ำลังท�ำงานใดอยู่
“การท�ำเม็ดประเกือมต้องใช้ความอดทนมาก
และต้องละเอียด คนท�ำสืบทอดเลยมีน้อย”
สนอง ขาวเครือ ศิ ษย์ครูป่วน
เจียวทอง กล่ าว