วารสารวัฒนธรรม เมษายน - มิถุนายน ๒๕๕๗ - page 26

จังหวัดสุ รินทร์ ดินแดนอีสานใต้ของประเทศไทย
เป็นอีกพื้ นที่หนึ่งที่มีผู้คนสืบสานฝีมือเชิงช่ างเครื่องเงิน-ทอง
มาแต่อดี ตและยังคงสื บมาจนปัจจุบัน สุรินทร์มีกลุ ่มชนที่
อาศั ยอยู ่หลากหลายกลุ่ม ประชากรกลุ ่มใหญ่คื อกลุ่มชน
เขมร กูย และลาว ภายหลังมี กลุ่มคนไทย ไทยเบิ้ง (โคราช)
จีน และกลุ่ มอื่นๆ มาอยู่ร่ วมกัน กลายเป็นดิ นแดนที่มี
ความหลากหลายทางวั ฒนธรรม มีทั้ งวัฒนธรรมที่ เป็น
อัตลักษณ์เฉพาะ อาทิเช่น กลุ่ มชาวกูยเลี้ยงช้าง และมี การ
ผสมผสานวั ฒนธรรมอย่างกลมกลื นลงตัวปรากฏในงาน
พิ ธีกรรมหลายพิธีกรรม
เล่ าต่ อๆ กั นมาในหมู่ ลู กหลานชาวอ� ำเภอ
เขวาสิ นรินทร์ จังหวัดสุ รินทร์ ถึงความเป็นมาของสกุลช่าง
เครื่ องประดับเงิน-ทอง ว่ า รุ่นชวดเป็นช่างท�ำทองได้อพยพ
จากทางใต้ของอาณาจั กรกัมพูชา ข้ามพนมดองแร็กมาตั้ง
รกรากที่บ้านคูประทาย ตั้ งแต่ปลายสมัยอยุธยา (ภายหลัง
ตั้ งเป็นเมืองสุ รินทร์) ชวดที่อพยพมาได้แต่งงานกับชาวบ้าน
คู ประทายและมีบุตร ท่านได้ถ่ายทอดวิชาความรู้เชิงช่างนี้
แก่ บุตรชื่ อ “ตาแก้ว” และตาแก้วได้ถ่ายทอดวิ ชาความรู้นี้
ต่ อให้บุตรชื่อ “ตาเป็ด” ซึ่งภายหลังคุณตาเป็ดได้ แต่งงานกับ
“คุณยายซ็อม” แห่งบ้านโชค เขวาสิ นรินทร์ จึงได้มาตั้งรกราก
ที่บ้านโชคและประกอบอาชีพเป็ นช่างท�ำเครื่องประดับทอง
คุณตาเป็ดมีฝีมือเป็นที่ร�่ำลือ ท่านได้ถ่ายทอดความรู้ ให้แก่บุตร
คือ “คุ ณตาเกิด มุตตะโสภา” และ “คุณตาตุ่ม มุตตะโสภา”
บุตรรุ่นนี้ได้ มุ่ งมั่นในการสืบทอด ในยามว่างจากฤดูกาล
ท�ำนาทั้ งสองได้เดิ นทางไปซื้ อทองและเงิ นจากจังหวั ด
อุบลราชธานี เพื่อมาท�ำเครื่องประดับรูปแบบต่างๆ เช่น
ตะเกา (ตุ้มหู) และ ประเกือม (ประค�ำ) โดยน�ำมาร้อยเป็น
สร้อยข้ อมือ สังวาล ก�ำไล แหวน สร้ อยคอตามสมัยนิยม
และน�ำไปขายในเขตจังหวัดสุ รินทร์ บุรีรัมย์ ศรีสะเกษ ทั้ ง
สองท่ านได้ ถ่ายทอดความรู้ ให้แก่ลู กหลานและผู้ สนใจ
ในหมู ่บ้ านมาหลายรุ่ นจวบจนปัจจุบันอาจนั บได้ว่าเป็น
ชั่วอายุที่ ๗ ของการสืบทอด
ปราชญ์ชาวสุรินทร์ ได้เปรียบเปรยไว้ว่า “หญิงสาว
ชาวสุรินทร์ เฉิดฉันด้วยการนุ่งผ้ าไหม ใส่ประเกื อม” เป็น
ถ้อยค�ำที่งดงามอ่อนช้อย สมดังลวดลายและความอุ ตสาหะ
ในการสรรสร้างงานฝีมืออันประณีตของช่างท� ำเครื่องประดับ
เหล่านั้น
เครื่องประดับเงิน-ทอง ของชาวอ�ำเภอเขวาสินรินทร์
ที่มีชื่อเสียงมาช้านานได้แก่ ตะเกา คือ ต่างหู และประเกือม
คือ เม็ดประค�ำ นั่นเอง แต่ทุ กวันนี้ ช่างที่สื บทอดการท�ำ
เครื่องประดับทองไม่ค่อยมีคนท�ำแล้วเนื่องจากราคาของทอง
ที่สูงขึ้ น ปัจจุบันยังมีครูช่างรุ ่ นอาวุโสสองท่าน คือ คุณลุงป่ วน
เจียวทอง แห่งบ้านโชค และคุณลุงปัญญา บุตรชาติ บ้านนาตั ง
ทั้งสองท่านยังคงถ่ายทอดความรู้ในการท�ำเครื่องประดับเงิน
ให้แก่ลูกหลานตามความช� ำนาญของตน