วารสารวัฒนธรรม มกราคม - มีนาคม ๒๕๕๗ - page 96

96
๑ ๒
๑. วาระสุดท้ายของทศกัณฐ์หรือเดซามุ กกะของชวา ที่วิหารปรัมบานัน
๒. หนุมาณในภาพสลักนูนสูงที่ผนั งปราสาทนครวัด มี ร่องรอย ‘ปิดทองล่ องชาด’
๓. ชุดการแสดงรามเกียรติ์ในแบบฉบับลาว โดยคณะแอน้อย
ภาพโดย อดุลย์ ตัณฑโกศัย
ห ล า ย ปี ก่ อ น ผ ม มี โ อ ก า ส นำ � คณะ จ า ก
การท่ องเที่ ยวแห่งประเทศไทยหรือ ททท. เดิ นทางไป
ทั ศนศึ กษายังประเทศอินโดนี เซี ย ตามโครงการเรี ยนรู้
เพื่อนบ้ าน เพื่อนำ�มาปรับแผนการพัฒนาการท่องเที่ยวให้
สอดคล้ องกับแผนหลั กของชาติ นั่นคือ การเตรียมตัวเข้าสู่
ประชาคมอาเซี ยนอย่างสมบูรณ์ ในปีพ.ศ.๒๕๕๘
คณะ เร าจำ � เ ป็ นต้ อง ใช้ มั คคุ เ ทศก์ ท้ องถิ่ น
พาเราไปดู แหล่งท่ องเที่ยวต่างๆ ซึ่ งเกื อบทุกแห่งก็ เคย
ผ่ านตาผมมาแล้วทั้ งนั้น และอย่ างที่ ทราบ ประชากร
ส่ วนใหญ่ของอินโดนี เซียเป็นมุสลิม แต่ สถานที่ท่องเที่ยว
ซึ่ งโด่งดังที่สุดของที่นั่นคือ ‘โบโรบู ดูร์ ’ หรือ ‘บู โรพุทโธ’
พุ ทธสถานซึ่ งมี ขนาดใหญ่ที่ สุดในโลก ดั งนั้นนายไกด์
เวลาอธิบายเรื่องราวที่นี่ ก็ลองนึ กภาพให้มุสลิ มอธิ บาย
พุ ทธประวัติ อะไรๆ ของหมอนี่จึงมั กมีคำ�ว่า “You God”
อยู่ในประโยคเสมอ
แต่จากโบโรบูดูร์พอต่อไปที่ ‘เทวาลัยปรัมบานัน’
ซึ่ งเป็ นศาสนสถานของฮินดูซึ่ งใหญ่ที่ สุ ดในอิ นโดนีเซีย
คราวนี้ ชักสนุก เพราะภาพสลักที่รายรอบวิหารเป็นเรื่องราว
มหากาพย์ ‘ รามายณะ ’ ซึ่ งบ้ านเรา เรี ยกชื่ อว่ า
‘รามเกี ยรติ์’ และเป็น ๑ ใน ๒ มหากาพย์สำ�คัญที่สุด
ของศาสนาฮิ นดู
เรารู้มาก่อนแล้ วว่า ในวัฒนธรรมชวา มี มหรสพ
รูปเงาแบบที่ภาคใต้บ้านเราเรียกว่า ‘หนังตะลุง’ อยู่เช่นกัน
และที่นั่ นเรียกว่ า ‘วายัง กุลิต’ เป็นภาพฉลุบนหนั งเป็น
รูปร่างมี ลวดลายผิดปกติธรรมดา หรื อผิดสัดส่วนของคน
ทั่วไป ภาพสลักอย่ างนี้ พบว่าประดับตามศาสนสถานบน
เกาะชวาตั้งแต่หลัง พ.ศ. ๑๗๐๐ และเรื่องที่นิยมนำ�มาเล่ น
ก็คือรามายณะนั่นเอง
ในขณะที่ นายไกด์ อธิ บายเรื่ องราวในภาพ
สลักรอบปรั มบานัน ผมก็มาสะดุ ดกั บคำ�ว่า ‘เดซามุกกะ’
ขอให้ออกเสียงใหม่ ชัดๆ เขาก็ออกเสียงมาเช่นนี้ แถมบอก
อีกว่ า เจ้านี่เป็นพระราชาของยั กษ์ หรือ the King of Demon
แค่ คำ�นี้ คำ�เดี ยวก็แทบจะทำ�ให้ ผม ‘บรรลุธรรม’
ทีเดียว เพราะไม่ว่าจะเป็นความเหมื อนหรือความต่างใน
อุษาคเนย์ ซึ่งที่พวกเรามี ร่วมกันคือ ‘รากวัฒนธรรม’ ครั บ
นั่นคือสืบเข้ าไปเถอะ แล้วที่สุดจะรู้ ว่า รากสำ �คัญอันหนึ่งใน
ดินแดนแถบถิ่ นนี้คื อ รากวัฒนธรรมสันสกฤต อันมีที่มา
จากอินเดี ย