วารสารวัฒนธรรม มกราคม - มีนาคม ๒๕๕๗ - page 90

90
ก่ อเกียรติภูมิ ใต้สู่นานาอารยะ
พิพิ ธภัณฑ์คติชนวิ ทยา สถาบั นทักษิณคดีศึกษา
มี เป้าหมายในการเป็ นศูนย์ ข้ อมูลภาคใต้ ที่ มีคุ ณภาพ
สมบูรณ์แบบ และมีมาตรฐานในระดับสูง รวมถึงการเป็น
สถาบั นชั้นน�ำในการศึกษาวิ จัยและการประยุกต์ใช้ ข้อมูล
เพื่ อพัฒนาผู้คนและสังคมในภาคใต้อย่ างเหมาะสม นั่นท�ำให้
หลายๆ คนที่อยากจะเข้าใจถึงวิถีชาวใต้ต่างมุ่ งหน้ามาที่นี่
พิพิ ธภัณฑ์คติชนวิ ทยา สถาบั นทักษิณคดีศึกษา
จั ดตั้ งขึ้ นด้ วยแนวความคิดและความเชื่ อพื้ นฐานที่ ว่ า
“สังคมและประเทศชาติจะเจริ ญกว่าคุณภาพของประชากร
ไม่ได้ และระดั บคุณภาพของประชากรก็มีอิทธิพลของ
วั ฒนธรรมพื้นบ้านเป็นตั วก�ำหนด ไม่ ว่าจะเป็ นพฤติกรรม
ค่านิยม ชีวทัศน์ ๑ และโลกทัศน์ ทั้งที่เป็นรูปธรรมและนามธรรม
ดั งนั้น การแก้ปัญหาและพั ฒนาสังคมจึงจ�ำเป็นอย่างยิ่งที่
ต้ องศึกษาวัฒนธรรมพื้นบ้าน แล้วเลือกเฟ้นเอามาใช้พั ฒนา
คุ ณภาพของประชากรอย่างถูกต้องเหมาะสม”
ประวัติ การเริ่มต้นก่อตั้งสถาบันทักษิณคดีศึกษานั้น
มีมาตั้งแต่เมื่อครั้งที่วิทยาลัยวิชาการศึกษาได้เปิดวิทยาเขต
ประจ�ำภาคใต้ ขึ้นที่จังหวัดสงขลาใน พ.ศ. ๒๕๑๑ เนื่องจาก
นิ สิ ตที่ เรี ยนจะต ้ องมี กา รออกปฏิ บั ติ ภาคสนามใน
“วิชาคติ ชนวิ ทยา” ที่ อ�ำเภอสทิงพระและอ�ำเภอระโนด
จังหวัดสงขลา ซึ่ งการลงพื้นที่นั้นท�ำให้ได้ ข้อมู ลวัฒนธรรม
จ�ำนวนมาก ทั้งที่เป็นวั ตถุ สมุดข่ อย และข้อมูลเรื่ องเล่า
หรือมุขปาฐะ เหล่ านั้นถือว่าเป็ นข้อมูลที่มีค่ายิ่ ง จึงน�ำไปสู่
การตั้ง “ห้องวรรณกรรมท้ องถิ่นภาคใต้” และเกิ ดโครงการ
“ศูนย์ส่งเสริ มภาษาและวัฒนธรรมภาคใต้” ใน พ.ศ. ๒๕๑๘
และปลายปี เดียวกันนี้เองก็ได้ รับงบประมาณในการก่ อสร้าง
“อาคารเรียนไทยคดี ศึกษา และศู นย์ ส่ งเสริมภาษาและ
วั ฒนธรรมภาคใต้” โดยสร้ างขึ้นในบริเวณมหาวิทยาลัย
ศรีนครินทรวิโรฒจังหวัดสงขลา กระทั่งแล้วเสร็จในพ.ศ. ๒๕๒๑
ต่อมาทบวงมหาวิทยาลั ยได้เห็ นชอบให้ยกฐานะศูนย์ฯ
ขึ้นเป็น “สถาบันทักษิณคดีศึกษา”
จากนั้ นได้มีการเตรียมขยายงานของสถาบั น
ทักษิณคดีศึกษา ซึ่งในระหว่างที่โครงการเข้าสู่การพิจารณานั้ น
สะพานติณสูลานนท์ที่เชื่อมระหว่ างเกาะยอกับแผ่นดินใหญ่
ได้ ก่อสร้างแล้ วเสร็จ สถาบันทักษิ ณคดีศึ กษา ซึ่งขณะนั้น
“ศาสตราจารย์สุธิวงศ์ พงศ์ไพบูลย์” ด�ำรงต�ำแหน่งผู้อ�ำนวยการ
สถาบันฯ ได้พิจารณาเห็นว่าจะต้องย้ายสถานที่ ตั้งสถาบันฯ ไป
ยังที่แห่งใหม่ ที่สามารถด�ำเนินงานด้านวัฒนธรรมได้รอบด้าน
โดยเฉพาะการตั้ง “พิพิธภัณฑ์คติ ชนวิทยา” ซึ่งจะต้องใช้พื้นที่
ในการด�ำเนินการมาก และจากการศึกษาก็พบว่าบริเวณเกาะยอ
เป็นสถานที่ที่เหมาะสมที่สุด จึงได้เลื อกที่นั่นเป็นที่ตั้ ง
การก่ อสร้ างพิ พิ ธภัณฑ์คติ ชนวิ ทยา สถาบั น
ทักษิณคดีศึกษาได้มีพิธีวางศิลาฤกษ์ เมื่อวันที่ ๗ พฤศจิกายน
พ.ศ. ๒๕๓๐ โดย ฯพณฯ พลเอกเปรม ติ ณสู ลานนท์
นายกรั ฐมนตรี ในขณะนั้น เป็ นประธานประกอบพิ ธี
เมื่อการก่อสร้างแล้วเสร็จสถาบันฯ ก็ได้ ย้ายที่ท�ำการจาก
มหาวิ ทยาลัยศรี นครินทรวิ โรฒมาอยู ่ ที่ เกาะยอในปี
พ.ศ. ๒๕๓๓ และได้ท�ำพิธีเปิ ดอย่างเป็นทางการเมื่อวั นที่
๒๒ กันยายน พ.ศ. ๒๕๓๔ โดยสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ
สยามบรมราชกุมารีได้ทรงพระกรุณาเสด็จฯ เป็นองค์ประธาน
ในพิธี
๑ชีวทัศน์ หมายถึง ทัศนะที่มองชีวิต หรือ การรู้จักตัวตน ที่แท้ของตัวเราเอง พร้อม
กำ�หนดรู้ต่อการเอาตัวตนเข้าไปเกี่ ยวข้องกับสรรพสิ่งทั้งปวงอย่างถูกต้องตามเป็นจริง