นิตยสารวัฒนธรรม ฉบับ ๔ ปีพ.ศ.๒๕๕๗ - page 101

101
ภั ทรพล รอดคลองตัน
วัฒนธรรมวิพากษ์
ขณะนี้เราพร้อมหรือยังที่ จะรวมตัวกั บประเทศอื่ นๆ ในประชาคมอาเซี ยน
อยากให้อาจารย์ วิพากษ์ทั้งจุ ดอ่อน จุ ดแข็ งของเรา
การรวมตั วกันเป็ นประชาคมอาเซี ยนไม่ใช่ ว่า
ใครพร้อมหรื อไม่เท่านั้ น แต่ ต้องถามว่ าทุ กประเทศใน
ทั้งประชาคมว่า พร้อมแล้วหรือยัง และที่ ส�ำคัญกว่ านั้นคือ
ค�ำถามที่ว่า ความพร้ อมที่ว่านั้นเอื้อประโยชน์ให้กับใคร
ความพร้ อมของการเข้ าสู่ ประชาคมอาเซี ยน
ส่วนหนึ่งมาจากความพร้อมทางการเมือง ดังที่เราจะเห็นว่า
ประเทศสมาชิกอาเซียนหลายๆ ประเทศที่เป็นสมาชิกใหม่
เช่น เวียดนามและพม่ า ได้ปรั บตัวทางการเมืองอย่ าง
ขนานใหญ่ เพื่ อเข้าสู่การเป็นส่วนหนึ่งของอาเซียน เริ่ มจาก
เวียดนามที่ปรับประเทศให้ เป็นระบบเศรษฐกิจการตลาด
แม้ว่ าจะยั งคงการปกครองแบบสังคมนิยมอยู ่ ท�ำให้
เวียดนามกลายเป็นเศรษฐกิจการตลาดภายใต้การก� ำกับ
ของรัฐ แม้ไม่ใช่ ทุนนิยมเสรี ที่ส�ำคัญคือยอมให้เอกชนเป็น
เจ้าของธุรกิจได้ ยอมให้มีการร่วมทุนระหว่างทุ นต่างประเทศ
กับทุ นท้องถิ่ นได้ ยอมให้เงิ นตราไหลเวี ยนอย่างเสรีได้
ส่วนประเทศพม่า ก็ อยู่ในระหว่ างการปรับตั วและปฏิรูป
การเมืองที่ เชื่อกั นว่ าจะท�ำให้ พม่ ากลายเป็นประเทศ
ประชาธิปไตยมากขึ้ น เป็ นที่ ยอมรั บของนานาชาติที่
จะคบค้าสมาคมด้ วยมากขึ้น
อย่ างไรก็ดี ความไม่มั่นคงทางการเมื องยังคง
เป็นอุปสรรคส� ำคัญต่อความพร้อมของแต่ละประเทศเอง
และของประชาคมอาเซียน ความไม่ต่อเนื่องของกระบวนการ
ประชาธิ ปไตยอาจท�ำให้ ประเทศถู กลดความน่าเชื่ อถือ
ลงได้ และกลายเป็ นประเทศที่ ไม่มีความมั่ นคงในทาง
นโยบายเศรษฐกิจและการเมือง
นอกจากนั้น ประเทศต่างๆ ในอาเซี ยนก็ยังคงมี
ความพร้อมทางเศรษฐกิจไม่เท่ากั น เนื่องจากยังคงมีฐาน
ทางการเมืองและเศรษฐกิจที่แตกต่างกัน ในทางเศรษฐกิจ
เราอาจแบ่งประเทศอาเซี ยนออกเป็นประเทศกลุ่มยากจน
ได้แก่ ลาว กั มพูชา และพม่า ประเทศกลุ่มฐานะปานกลาง
ได้แก่ไทย เวี ยดนาม อีนโดนี เซี ย และฟิลิ ปปินส์ และ
ประเทศค่อนข้างมั่ งคั่งถึงมั่งคั่ งมากอย่างบรูไน มาเลเซี ย
และสิงคโปร์ ความแตกต่างกันนี้จะท�ำให้บางประเทศยังคง
ลังเลที่จะเข้าร่วมในการเป็นประชาคมอย่างชัดเจน เนื่องจาก
เขาอาจจะกลายเป็นผู ้ที่ ต้องแบกรับภาระทางเศรษฐกิจ
ต้องดู ดซั บแรงงาน ต้ องแบ่งเบาภาระในการโอบอุ ้ม
ช่วยเหลือทางการเงินแก่ประเทศยากจนกว่า กรณีนี้เกิด
ขึ้นกับประเทศไทย ซึ่งมั กมีความกังวลเกี่ยวกับความมั่นคง
อันเนื่องมาจากการมีแรงงานอพยพจากประเทศเพื่อนบ้าน
เข้ามาอาศัยอยู่เป็นจ� ำนวนมาก