วารสารวัฒนธรรม เมษายน - มิถุนายน ๒๕๕๗ - page 82

82
มหัศจรรย์สุ้มเสียงแห่งบรรพชน
“แคน” เป็นเครื่ องดนตรีพื้ นบ้านทางภาคอีสาน
ที่ ได้รับความนิ ยมตลอดมา แม้จะผ่านเวลามาเนิ่ นนาน
ด้วยเสียงดนตรีที่ออกจากเต้าแคนนั้นยากจะหาเครื่องดนตรี
อื่นท�ำได้ เสมอเหมือน รวมถึ งความเข้ากันกับวิ ถีชีวิ ตของ
ชาวอีสานอย่ างลงตัว นั่ นจึงท�ำให้เราได้ยินเสียงแคนในเพลง
พื้ นบ้านทางภาคอี สาน รวมถึงเพลงอีสานยุ คใหม่ๆ ก็ยังคง
เสี ยงของแคนไว้เป็นเอกลักษณ์
ปัจจุ บันผู้ ที่มี ความช�ำนาญในการท� ำแคนนั้ น
ถือว่าน้อยมากเมื่อเทียบกับในอดีต เนื่องจากสภาพสังคมที่
แปรเปลี ่ยน รวมถึ งค่านิ ยมทางดนตรี ที่มี การรับเอา
วั ฒนธรรมอื่นๆ เข้ามาผสมผสาน และเครื่องดนตรีสมัยใหม่
ก็ เข้ามามีบทบาทไม่น้อย อี กทั้งวัตถุ ดิ บในการท�ำแคนนั้น
หายากกว่ าแต่ก่ อน เนื่ องจากป่าไม้ ที่เคยอุดมสมบู รณ์
ถูกท�ำลายหายไป ไม้ตามธรรมชาติที่ใช้ ท�ำแคนก็หายากขึ้น
แต่ “ช่างสุด กัณหารัตน์” ชาวอ�ำเภอแก้งคร้อ จังหวัดชัยภูมิ
ก็ไม่คิดย่ อท้อในการสืบสานเครื่องดนตรีชนิดนี้ให้คงอยู่
ช่างสุ ดเป็นครูภูมิปัญญาไทยรุ่นที่ ๖
ด้ านอุตสาหกรรมและหัตถกรรม (การท�ำแคน)
จากส�ำนักงานเลขาธิการสภาการศึกษา นอกจาก
จะเป่ าแคนไพเราะเสนาะหู แล้ว ช่ างสุดยั งมี
ฝี ไม้ลายมือในการท�ำแคนที่หาตัวจับยาก โดย
เฉพาะแคนของศิ ลปิ นพื้นบ้ านหมอล� ำและ
หมอแคนในพื้ นที่จังหวัดชั ยภูมิ ซึ่งต่างก็นิยมใช้
แคนของช่ างสุด เนื่องจากคุณภาพของแคนดี
มีมาตรฐานและมี รูปร่ างลั กษณะเด่ นเห็นได้
อย่างชัดเจน ด้วยความที่ช่างสุดอยากจะอนุรักษ์
เสี ยงแคนให้ คงอยู ่กั บแดนอี สานให้ยาวนาน
ช่ างสุ ดจึงไม่ ลดละที่จะเผยแพร่ภูมิปั ญญาใน
การท�ำแคนให้แก่ผู้สนใจ และเพื่อให้ผู้ที่หลงใหล
ในสุ ้มเสี ยงของแคนได้ มีแคนที่ดี มีมาตรฐาน
ส�ำหรับบรรเลงเพลงได้ไพเราะ