วารสารวัฒนธรรม เมษายน - มิถุนายน ๒๕๕๗ - page 78

78
๓. ขบวนการค้าผู้หญิง เป็นผลงานที่สะท้อนให้เห็น
ถึงขบวนการค้ าผู้หญิงในสั งคมไทยโดยเฉพาะสาวชาวเหนือ
และสาวอี สานที่เป็นเหยื่ อของขบวนการนี้ มีทั้งนวนิ ยาย
และเรื่ องสั้น เช่น เรื่อง นายหน้า แมงดา อาโก โสเภณีเด็ก
นรกหนาวในเยอรมัน นักสู้หมู่บ้ านตกเขียว
๔. เรื่องล้ อเลียน เสียดสีชีวิตและสังคม ส่วนมาก
เป็นเรื่ องสั้นที่น�ำเสนอเพื่ อสร้างความขบขันบันเทิงแต่สะกิด
ให้คิ ด เนื้อหาสะท้อนชีวิ ตแบบชาวบ้ าน สอดแทรกแง่คิ ด
หลากหลาย เช่นเรื่ อง ไอ้โจร ๔๙๙ เสือกเกิดมารวย ลู กทุ่ง
เข้ากรุง ลาบหัวเราะ นมอี เขียวขึ้นราคา หอมกลิ่นบาทา
๕. สารคดีท่องเที่ยว เป็นบันทึกการเดินทางไป
ต่ างแดน ได้แก่ ลูกอี สานขี่เครื่องบิน สีเด๋อย�่ำเยอรมัน
“ไพลิน รุ้งรัตน์” นักวิจารณ์แนวหน้าของไทยหรือ
นักเขียนนามปากกา ชมัยภร แสงกระจ่าง ได้ กล่าวถึงผลงาน
ค� ำพูน บุญทวี ไว้ ว่าเป็นงานประเภทแสดงสีสั นท้ องถิ่น
(Local Color) สะท้อนให้เห็นสาระชีวิตของคนอีสานทั้งการกิน
การอยู่ ตลอดจนวัฒนธรรม ประเพณีความเชื่ อต่างๆ ตั้งแต่
เกิดจนตาย อันเป็นสีสันบรรยากาศของเรื่อง ใช้ลีลาการเขียน
แสดงบุคลิกแบบอี สาน คือ เรียบง่าย ซื่อตรง โดยใช้ภาษา
และส�ำเนี ยงอีสาน หลังจากอ่านผลงานของค� ำพูน บุ ญทวี
แล้วจะเกิดอาการ ๓ อิ่มด้วยกัน อันได้แก่
๑. อิ่มภาพ แม้จะเป็ นการสร้างภาพท�ำซ�้ำเพราะ
เคยมีคนสร้างภาพอี สานแห้ งแล้งมามากแล้ ว แต่ค� ำพูน
ประสบความส�ำเร็จ เพราะเขาสร้ างภาพอีสานด้วยเครื่องมือ
ของคนอี สานเอง นั่นก็คื อด้ วยภาษาและส�ำเนียงของ
คนอีสานโดยแท้ ทั้งยังหอบเอาความรักและความภาคภูมิใจ
ใส่ลงไปอย่ างล้นหลาม โดยไม่พยายามปกปิดหรือปรุงแต่ง
จนเกินไปกว่าความเป็นจริง ดังนั้น ความเป็นอีสานของค�ำพูน
จึงปรากฏออกมาอย่างที่ เคยปรากฏคือแห้ งแล้ง แต่ เป็น
ความแห้ งแล้งที่มีทั้งความยิ่งใหญ่ ความน่ าอยู่และความมี
เลือดเนื้ อชีวิ ตอยู่อย่ างครบครันเปิดออกมาอย่างเต็ มตา
เรียบง่ายและชัดเจนที่สุด
๒. อิ่มเสียง นอกจากอิ่มภาพแล้ว เขายังไม่ละเว้น
ที่จะบั นทึ กเสี ยงของภาพนั้นเอาไว้ โดยละเอียดอี กด้วย
คล้ายกับว่า นอกจากจะมีกล้องชั้นดีแล้ว เขายังมีเครื่องอัดเทป
ชั้นหนึ่ งที่ สามารถถ่ ายทอดออกมาเป็นตัวอั กษรได้อีก
ไม่ว่าจะเขียนพรรณนาฉาก พรรณนาพฤติกรรมตัวละคร
หรือพรรณนาอื่นใด เสียงที่ มาพร้อมกับภาพนั้นดู จะเป็น
เรื่องปกติธรรมดาของเขาแต่เป็นที่อิ่มหู ของคนอ่านอย่างยิ่ง
ภาษาของเขาเป็ นภาษาที่ มีเสี ยงในแทบทุ กถ้อยค� ำที่
เขาสามารถท�ำได้ ยิ่งงานเขี ยนในยุคแรกๆ สองสามเรื่อง
เสียงในภาพนี้ออกจะ “สนั่น” มากกว่าเรื่องใดๆ โดยเฉพาะ
อย่างยิ่งเรื่ อง นายฮ้อยทมิฬ นั้น แทบจะเรี ยกได้ว่าเป็ น
นวนิยายที่มี “เสียงเกริกไกร” กว่าเรื่ องใดๆ เพราะทั้งคน
ควาย ม้า ป่า เขา และสรรพเสียงทั้งหลายถูกเขาอัดออกมา
เป็นตั วอักษรให้นักอ่านได้ฟังกันถ้ วนทั่ว เป็นต้ นว่าเสียงที่
เกิดจากการกระท�ำของคนไปกระท�ำต่ อสิ่ งของหรือสั ตว์
อย่างใดอย่างหนึ่งท�ำให้ เกิดอาการกระทบกั น เช่น “สั่งให้
ผู้ช่วยตีหัวควายเสียงดัง-โปกๆ” “แล้ วชาย ๑๐ กว่าคนลาก
ไปทางหมู่ บ้านเสียงดังกรากๆ” “แล้วควั นไฟก็พวยพุ่งขึ้น
เป็นหย่อมๆ เสียงท�ำของกินก็ดังขึ้ นโป๊กๆ” “หยิบขี้ผึ้งบางๆ
มาเป่าเสกลงพรูดๆ” เป็นต้น
๓. อิ่ มรส นอกจากอิ่ มภาพอั นมี ชี วิ ตชี ว า
เคลื่ อนไหวได้ อิ่มเสียงที่ระงมไปทั้ งเสียงธรรมชาติและ
เสียงที่เกิดจากการกระท�ำของมนุษย์ แล้ว ค� ำพูนยังท�ำให้เรา
อิ่มรสไปด้วยรายละเอียดของการประกอบอาหารของคนอีสาน
ท� ำให้ รู้ ว่ าการกิ นของคนอี สานเป็ นวั ฒนธรรมส�ำคั ญ
ลีลาเล่าเรื่องการท�ำอาหารมั กจะปรากฏชัดในหลายเรื่ อง
แต่ที่โดดเด่นมากคือในเรื่อง ลูกอีสาน ซึ่งจะปรากฏเรื่ อง
วัฒนธรรมการกิ นตั้งแต่ระดั บง่ายๆ ไปจนระดับยากและ
ซับซ้อนมีตั้งแต่ไข่หมกในทรายที่แสนง่ายและที่ง่ายขึ้นไปกว่านั้น
อีกคื อ กินจั กจั่นทั้งสดๆ ห่อใบกระโดนจิ้ มกับแจ่ว มาจนถึ ง
ระดับอาหารที่ยากขึ้น เช่น ลาบ อ่อม ก้ อย รวมตลอดไป
จนถึงการเก็บถนอมอาหารไว้กินวันข้างหน้าเช่น ย่าง ส้ม แดก
ตลอดทั้งเรื่ องลูกอีสาน การกินเป็นสีสันส�ำคัญอยู่ตลอดเวลา
เห็นได้ ชัดว่าชีวิตความแร้นแค้ นของคนอีสานนั้นได้ ปรับให้
วัฒนธรรมการกินมี รายละเอียดมากกว่าคนภาคอื่น