วารสารวัฒนธรรม เมษายน - มิถุนายน ๒๕๕๗ - page 55

55
เมษายน-มิ ถุนายน ๒๕๕๗
ธรรมชาติ-จักรวาล
สมปอง ดวงไสว
ปลาร้า เปิดพจนานุกรม บอกไว้ว่ า ปลาร้า น.
ปลาหมักเกลือ ใส่ ข้าวคั่วใช้เป็ นเครื่องจิ้ม ปลาแดก (ถิ่น-
อีสาน) น. จากความหมายข้ างต้น แปลว่า ปลาร้ าและ
ปลาแดกคืออันเดียวกั น ของกินยอดนิ ยมที่ พจนานุกรม
ยังบรรจุค� ำไว้ไม่มีลืม
ปลาร้า เป็นศิ ลปะการถนอมอาหาร และ
สามารถเก็ บไว้ กินในระยะยาว ที่ ส� ำคั ญเป็ นอาหารที่
ทรงคุณค่าทางโภชนาการ ในปลาร้ามีสารอาหารอันใดบ้าง
ในปลาร้ าจะประกอบด้วย คาร์ โบไฮเดรท ๑.๗๕ กรัม
ไขมัน ๖.๐กรัม โปรตีน ๑๔.๕กรัม พลังงาน๑๑๗.๕กิโลแคลอรี่
สารอาหารในน�้ำปลาร้ า ไขมัน ๐.๖ กรัม โปรตี น ๓.๒ กรัม
พลังงาน ๑๘.๒ กิ โลแคลอรี่ ปลาร้ายั งมีวิตามินแร่ ธาตุต่ างๆ
ทั้งวิตามินเอ บีหนึ่ ง บีสิบสอง ไนอาซีน แคลเซียม ฟอสฟอรัส
และเหล็ก ปลาร้าจั ดเป็นอาหารที่มีแคลเซียมสู ง การกิน
ปลาร้าดีกว่าการซื้ อแคลเซียมแคปซูลมารับประทานเสียอีก
มากินปลาร้ากันเถอะ
ปลาร้าในวรรณกรรม
วรรณกรรมที่เอ่ยถึ งปลาร้า มี อยู่ในโคลงโลกนิติ
หรือโคลงสุ ภาษิ ตของ สมเด็ จพระเจ ้ าบรมวงศ์ เธอ
กรมพระยาเดชาดิศร กวีในสมัยรั ชกาลที่ ๓ หลังจากท่าน
ไหว้ครูเป็นโคลงสองสามบทแล้ ว บทแรกที่เป็ นเนื้อหา
ในการสอนชีวิ ต ท่านก็หยิบปลาร้ ามาเปรียบเทียบสอนใจ
ท่านทรงนิ พนธ์ไว้ดังนี้
ปลาร้าพั นห่อด้วย ใบคา
ใบก็เหม็นคาวปลา คละคลุ้ง
คือคนหมู่ไปหา คบเพื่อน พาลนา
ได้แต่ร้ายร้ ายฟุ้ง เฟื่องให้เสี ยพงศ์
ปลาร้ าเลยเป็นผู้ร้ าย ชวนให้ไม่ เหลียวแลมอง
เพราะกลิ่นเหม็น พาลท�ำให้ไม่ชอบปลาร้าไปด้วย ท่านมองว่า
การคบคนพาลก็ท�ำให้มีแต่ความเสื่อมเสีย ไม่ ควรเข้ าไป
เกี่ยวข้องด้วย แต่ ท่านนิพนธ์แล้ วได้บรรยากาศ ใบก็ เหม็น
คาวปลาคละคลุ้ง มองปลาร้ าในด้ านความเหม็น และ
ความเหม็นของปลาร้ าท� ำให้ใบคาเหม็ นไปด้วย ต้องถาม
แฟนพันธุ์แท้ปลาร้าว่า ปลาร้ าเหม็นหรือหอมกันแน่
”
“
ส้มต�ำปูปลาร้านะ ได้ได้เดี๋ยวจัดให้ แม่ ค้านี่
อะไรนะ ปล้าร้าทรงเครื่อง แล้วนั่นล่ ะ ปลาร้าหลนจ๊ะ
ชอบแบบไหน? ปลาร้าถุงละเท่าไหร่ ป้าปลาร้านี่
ขายอย่างไร แล้วแต่ปลาจ้ะ ปลากระดี่ ปลาสร้อย
ปลาซิว ก็ คนละราคา ปลาร้าเขาท� ำกั นอย่ างไร
แล้วเขาท�ำกันที่ ไหนนะ