วารสารวัฒนธรรม เมษายน - มิถุนายน ๒๕๕๗ - page 62

62
การฟื้ นฟูและถ่ายทอดภาษาโซ่ (ทะวืง)
ก่อนที่ภาษาโซ่ (ทะวืง) จะเปลี่ยนแปลงไปมากกว่านี้
จนไม่ เหลือรู ปแบบภาษาดั้ งเดิ ม จึ งต้ องมี การพัฒนา
ระบบตั วเขี ยน โดยสร้างหลั กเกณฑ์ การเขียนที่ ถูกต้ อง
ด้ วยตัวอั กษรไทยตามการออกเสียงผสมผสานความมี
จิตส�ำนึกในการปกป้ องภาษาของเจ้าของภาษา จึงจะท�ำให้
การสร้างระบบตั วเขียนมีประสิ ทธิภาพ เกิดการสืบทอดและ
การด� ำรงอยู่ ของภาษาของตนต่อไป ในปัจจุบั นภาษาโซ่
(ทะวื ง) มี ค�ำศั พท์และค�ำเชื่อมข้ อความหรือประโยคเข้ า
มาปนในการใช้ ภาษามากขึ้น เช่ น การเรียงค� ำเป็นแบบ
ประธาน กริยา และกรรม ที่คล้ ายคลึงกับภาษาไทย และ
ค� ำเชื่อมข้อความหรือประโยคมักจะเป็นภาษาไทยอีสาน
ผลจากการฟื้นฟูภาษาโซ่ (ทะวืง) ท�ำให้มีพยัญชนะต้น
๑๙ ตัว ได้แก่ ก- ค- ง- จ- ซ- ย- ญ- ด- ต- ท- น- บ- ป-
พ- ม- ล- ว- อ- ฮ- ยกตัวอย่างเช่น ก = กา (ไก่) ย =ยี (เม่น)
และ ว = วอง (หม้อ) เป็นต้น พยัญชนะท้ายหรือตัวสะกด
๑๐ ตัว ได้ แก่ –ก –ง –ซ –ด –บ –น –ม –ว –ย –ฮ อาทิเช่น
–ซ = กุซ (ไฟ) –น = กู้น (หมู) และ –ม = เปม (พระจันทร์)
ส�ำหรับสระมี ๑๗ ตัว ได้แก่ อะ อา อิ อี อึ อื อุ อู เอ แอ โอ
เออ เอาะ ออ เอีย เอือ อั ว ดังตัวอย่างเช่น บัง = หน่อไม้
จึง = เท้า และ เยียน = ปลาไหล (ประมงค์ สุขชิน และคณะ.
๒๕๕๐) นอกจากนี้ ภาษาโซ่ก�ำลั งอยู่ในช่วงของการพัฒนา
ระบบเสียงวรรณยุกต์ที่ได้รับอิ ทธิพลมาจากภาษาไทยอีสาน
จนมี ๓ เสียง เช่น ค�ำว่า แกน = แก่นไม้ (เสียงวรรณยุกต์
ระดับกลาง) ต่างจากค�ำว่า แก้น = มด (เสียงวรรณยุกต์ขึ้น-ตก)
นอกจากจะพั ฒนาระบบตั วเขียนของภาษาโซ่
(ทะวืง) แล้ ว มี ยั งการจัดท�ำพจนานุ กรมฉบับชาวบ้ าน
ได้รวบรวมค�ำศัพท์และจัดไว้เป็นหมวดหมู่ เช่น หมวดตัวเลข
หมวดร่ างกาย หมวดสั ตว์ หมวดเครื่ องใช้ หมวดสี
หมวดเครื่องส� ำอาง หมวดอาชีพ หมวดธรรมชาติ เป็นต้ น
ค�ำศัพท์ในหมวดสัตว์ ตัวอย่างเช่น โอง = ช้ าง คะโบน = ตัวนิ่ม
ก้าตะกอ = ปลาดุ ก เป็นต้น ส�ำหรับตั วอย่างค�ำศัพท์ ใน
หมวดธรรมชาติ เช่น คะลาง = แดด กุ ซจั้น = ไฟไหม้
คะลองปะแทน = ก้อนเมฆ เป็นต้น อีกทั้ง ยังสามารถสืบค้น
วั ฒนธรรมประเพณีดั้งเดิ มของชาวโซ่ (ทะวืง) ได้ อีกด้วย
เช่น วันขึ้ น ๓ ค�่ำ เดือน ๓ จะมีการท�ำบุญตักบาตรเลี้ยงปู่ตา
เพื่อให้ท่านปกป้องคุ้ มครอง โดยชาวบ้านจะไม่ออกนอก
หมู่บ้าน เพราะเชื่อว่ าจะได้รับอันตรายและมีการกินเลี้ยง
ฉลองกันภายในหมู่บ้ าน เดือน ๖ จะมี การเลี้ยงผีตาแฮก