วารสารวัฒนธรรม มกราคม - มีนาคม ๒๕๕๗ - page 52

52
พิธีลงเล เป็นพิธีบูชาเทพยดาและสิ่งศักดิ์สิทธิ์
ทั้งหลายที่เชื่อว่าเป็นผู้คุ้มครองดูแลปกปักษ์รักษาชีวิตผู ้คน
ในชุ มชน อันได้แก่ เท้าอัฐโลกบาล (เทวดาประจ�ำทิศทั้งแปด)
นามว่า พระอินทร์ ประจ�ำทิศตะวันออก พระอัคนี ประจ�ำ
ทิศตะวั นออกเฉี ยงใต้ พระยม ประจ�ำทิ ศใต้ พระนิรฤติ
ประจ� ำทิศตะวันตกเฉี ยงใต้ พระวรุ ณ ประจ�ำทิศตะวันตก
พระวายุ ประจ�ำทิศตะวันตกเฉียงเหนือ พระกุเวร (เวสสุวรรณ)
ประจ� ำทิศเหนือ พระอิศวร (อี ศาน) ประจ�ำทิศตะวันออก
เฉียงเหนือ ตลอดจนโอปาติกะ อันได้แก่ เทวดา พรหม ภูตผี
เปรต อสูรกาย และมนุษย์ต้นกัลป์ รวมถึงเจ้าที่เจ้าทางและ
ผี ที่คนในชุ มชนเคารพ เช่น พ่อแก่โต๊ะเมือง โต๊ะหมอเสน
โต๊ ะหมอน้อย โต๊ ะชายเพียร แม่โต๊ะนาง เป็ นต้น ในพิธีนี้
ให้น�้ำหนักกับการกล่าวถึงการบู ชาเท้าเวสสุวรรณ (พระกุเวร)
อาจจะเนื่องมาจากพื้นฐานความเชื่อของชุมชนบ้านเมืองเรา
เชื่อว่าเท้าเวสสุวรรณ เป็นเทพผู้ขับไล่ปีศาจ เสนี ยดจัญไร
คุณไสยต่างๆ อีกทั้งเป็นผู้บันดาลโชคลาภและความร�่ำรวย
พิ ธีลงเลจะจั ดขึ้นในวันขึ้น ๑๕ ค�่ำเดื อน ๘ ซึ่ง
ตรงกับวั นจันทร์หรือวันพฤหั สบดีเท่ านั้น สองวันนี้ถือเป็ น
ฤกษ์ยามส�ำหรับการประกอบพิธีลงเล หากตรงกับวันอื่ นๆ
ก็จะจั ดขึ้นไม่ได้และในปี ใดมีเดือน ๘ สองหน ต้องจัดใน
วันขึ้ น ๑๕ ค�่ำเดือน ๘ หลัง ซึ่งคนรุ่นปัจจุบันเองก็ไม่ทราบ
นัยว่าเพราะเหตุใดจึงก�ำหนดเป็นวันและเวลานี้ เพียงแต่เป็น
การปฏิบัติ สืบทอดต่อๆ กันมาของชุมชน อาจเป็นไปได้ว่า
ในวั นและเวลานี้คื อวั นฟ้าเปิ ดเชื่ อมโยงมิติ ภพภู มิซึ่ ง