วารสารวัฒนธรรม มกราคม - มีนาคม ๒๕๕๗ - page 55

55
มกราคม-มีนาคม ๒๕๕๗
การท�ำพิ ธีลงเลในปัจจุ บันของชาวปัตตานี ได้
ปรับเปลี่ยนรูปแบบพิธีไปตามความเหมาะสม จากเหตุ การณ์
บ้านเมื องที่ ไม่ เอื้ อเฟื้ อท� ำให้ ชุ มชนที่เคยจั ดพิ ธี ลงเล
แบบดั้งเดิมที่ ต้องจัดบนชายหาดทะเลได้ปรับเปลี่ ยนมา
ประกอบพิธีในบริ เวณวัดแทน และท�ำการลอยแพในแม่น�้ำ
แม้ว่ารู ปแบบการท� ำพิธีจะเปลี่ ยนแปลงไปแบบใดก็ตาม
แก่นแกนความเชื่อและการถือปฏิบัติตามขั้นตอนพิธีสมาชิก
ชุมชนยังคงรักษาคุณค่ าของพิธีกรรมไว้เพื่อสืบต่ อและเป็น
ขวัญก�ำลังใจแก่สมาชิกลูกหลานที่ก�ำลั งเติบโตขึ้ นมา
พิธีลงเลอาจไม่เป็ นที่รู้จักนักในโลกของคนทั ่วไป
แต่พิ ธีของคนกลุ ่ มเล็กๆ นี้ คื อเครื่องยึดโยงคุ ณค่ าทาง
จิตใจของคนในชุ มชนให้เข้มแข็ งในความอ่อนไหวของ
สังคมปัจจุบัน
เอกสารการอ้างอิง
วัฒนธรรมจังหวัดปัตตานี
วัฒนธรรมอำ�เภอไม้แก่น จังหวัดปัตตานี
เช้าตรู่ของวันขึ้น ๑๕ ค�่ำเดือน ๘ ฝ่ายสมาชิกหญิง
ตระเตรี ยมอาหารกันคึ กคักก่ อนตะวันจะเป็นสี เงินยวง
เนื่ องจากในเช้าของวั นต้องถวายภัตราหารทั้งเช้ าและเพล
แด่ภิกษุ สงฆ์ ฝ่ ายชายจะช่วยกั นท�ำแพเล็กๆ จากวัสดุที่
หาได้ ง่ายในท้ องถิ่น เช่ น ต้นกล้วย ใบตาล กิ่ งไม้ในป่ า
เถาวั ลย์ต่างๆ วัสดุเหล่ านี้จะถูกน� ำมารวมกันบริ เวณพิธี
และท�ำการประกอบเป็นแพเล็กๆ เพื่อลอยในทะเล บนแพนั้น
จะท� ำการสร้างเรือนหลังเล็กๆ คล้ายที่ อยู่อาศัยจริงมี ผนัง
หลั งคามุงเรียบร้ อย ใบตาลทั้งก้านถู กน�ำมาประกอบเป็น
ใบพัดต้ านลม
ช่วงบ่ ายของวัน เป็นช่ วงของพิธีลงเล เรื อนแพ
ขนาดเล็กประกอบเป็ นที่เรียบร้อยแล้ ว พระสงฆ์จะสวดมนต์
ปัดเป่าเคราะห์และให้พรแก่สมาชิก จากนั้นสมาชิกทั้งชาย
และหญิงจะน�ำของเซ่นไหว้ของครอบครัวที่เตรียมไว้อันได้แก่
ข้าวต้ม ข้าวสาร ซึ่งเชื่อว่าเป็นเสบียงกรังในการออกเดินทาง
และตัดเล็บ ผม เพื่อเป็นการปล่อยเคราะห์ปล่อยโศก ใส่ไว้
บนแพ เพื่อให้ น�ำพาทุ กข์โศกโรคภัยลอยไปด้วย หมอพิธีจะ
ขึงสายสิญจน์ที่แพ และฝ่ ายชายจะช่วยกั นยกแพลงทะเล
ส่งออกจากฝั่ง จากนั้นพระสงฆ์ จะท�ำพิ ธีเจริญพระพุทธมนต์
รดน�้ำมนต์ เพื่อเป็นสิริมงคลแก่สมาชิกในชุมชนที่มาร่วมพิ ธี
จึงถือว่าเป็นการเสร็จพิธี