วารสารวัฒนธรรม มกราคม - มีนาคม ๒๕๕๗ - page 20

20
แขก
กลุ่มชาวบ้านก�ำลังรอชมตอนต่อไปของการแสดง
ลิเกป่า ซึ่งปกติมักจะมีตัวละครหลักๆ ทั้งหมด ๔ ตัว คือ แขก
ยาหยี เจ้าเมือง และเสนา แต่ละตัวแสดงจะมีเอกลั กษณ์
พิ เศษในการแต่งกาย
ผู้แสดงเป็น “แขก” นุ่งกางเกงขายาว นุ่งผ้าโสร่ง
(ผ้ าถุง) ไว้ข้างนอกยาวเพียงเข่า ใส่เสื้อแขนยาว สวมหมวก
สวมแว่นตาด�ำ ติ ดหนวดเครารุงรัง แขวนสร้อยหลายเส้น
เอกลักษณ์ที่โดดเด่นคือท่าเต้นที่แปลกตา ประกอบกับการ
ว่ าบทที่ไพเราะและแปลกหู ที่ส�ำคัญแขกคือตัวเดินเรื่องของ
การแสดงลิเกป่ า ถัดมาคือ “ยาหยี” แต่งตัวคล้ายชาวมลายู
มุสลิมชายแดนใต้ สวมเสื้อลูกไม้แขนยาว นุ่งผ้าปาเต๊ะ และ
ใส่ผ้ าคุมฮี ญาบ ตัวแสดงยาหยีในบางคณะจะแต่งกายด้วย
ชุดไทยประยุกต์ ยาหยีเป็นตัวละครที่ส�ำคัญของการแสดงลิเกป่า
อีกตั วหนึ่ง มีความโดดเด่นด้ วยการว่าบทที่ไพเราะน่าฟัง
และความน่าสนใจอี กอย่าง คือ ชุ ดที่สวมใส่มีความสวยงาม
เป็ นเอกลักษณ์เฉพาะตัว
ส�ำหรับ “เสนา” จะแต่งตัวแบบคนรับใช้ นุ่งกางเกง
ขายาวลายลูกไม้ สวมเสื้อธรรมดา ใส่หมวกคล้ายตัวตลก
และเอกลักษณ์โดดเด่นของความเป็ นตัวตลกที่ สื่อออกมา
โดยสีหน้ า ท่าทาง และค�ำพู ด จึงเป็ นตัวละครที่มีผู ้คน
ชื่นชอบมากสุดท้ายคือ “เจ้าเมือง” แต่งตัวด้วยชุดไทยประยุกต์
ดั ดแปลงให้คล้ายกั บชุ ดข้าราชการของไทยในสมัยก่ อน
อาจสวมเสื้อราชประแตนนุ่งผ้าม่ วง เจ้าเมื องเป็นตัวละคร
ที่มีบทบาทส�ำคัญรองลงมาจากตัวแขก
ภาพการแสดงเบื้องหน้าได้สะท้อนให้เห็นว่า ทุกอย่าง
ที่ก�ำลังด�ำเนินอยู่ ถูกลงมือท�ำด้วยใจ ผ่านความรักความผูกพัน
ที่มีต่อกัน โดยมีการแสดงลิเกป่ าเป็นแกนร้อยรัดหัวใจผู้คน
และด้วยเหตุ ที่ สมาชิกคณะลิ เกป่ าชุ ดนี้ส่ วนใหญ่เป็ น
ผู้ เฒ่าสูงวัย สมาชิกที่อายุน้อยสุดเกือบ ๖๐ ปี หรือมากสุด
ก็เฉียด ๙๐ ปี ท�ำให้ ลิเกป่าคณะนี้ได้รับฉายาว่า “ลิเกป่าพั นปี”
นั่นคือภาพจ�ำที่ข้าพเจ้ ามีโอกาสได้สัมผัสการแสดง
“ลิเกป่า” อย่างใกล้ชิดเป็นครั้งแรกในชีวิต
หลังจบการร้องเพลงเกริ่นแล้ว จึงถึงเวลาของการ
“ออกแขก” ไม่ว่ าจะ “แขกขาว” หรือ “แขกแดง” ซึ่งจะผลัดกัน
ออกมาในชุดแต่งกายและการแสดงท่าทาง ตลอดจนส�ำเนียง
พู ดเลียนแบบแขกอิ นเดียแทบทุกอย่าง พร้อมท�ำท่าเต้น
และร้ องประกอบ มีเสียงลูกคู ่ร้องรับไปด้วย จากนั้นผู้ออก
มาบอกเรื่องจึ งปรากฏ แล้วการแสดงก็ เริ่มขึ้ น...
ภาพเบื้องหน้าของผู้ชมมากหน้าหลายตาทุกเพศ
ทุกวัย ทั้งเด็กและผู้ใหญ่ในขณะนี้ ที่ต่ างจูงมือลูกหลานมา
นั่งชมการแสดงในลานวั ดของชุมชน คื อ กลุ่มคนชราใน
หมู่บ้ านต�ำบลลีเล็ด เกือบ ๑๐ คน ซึ่งล้วนแล้ วแต่สูงวั ย
ด้ วยอายุและหน้ าตาในชุดแต่งกายตระการตาแบบบ้านๆ
ภายใต้การน�ำของ ‘ตาพ่วง ศรีเพชรพู ล’ อดีตพระเอกลิเกป่า
ที่ได้ ชักชวนชาวบ้านวัยชรากลุ่มหนึ่งในหมู่ บ้าน มารวมตัว
กันในชื่ อ “คณะพ่วง ศรีวิชัย ศิลปบันเทิง” เพื่อถ่ายทอดวิ ชา
การแสดงและสื บสานอนุรักษ์การแสดงลิเกป่าที่ตนรั กและ
ผูกพั น กระทั่งสามารถออกไปท�ำการแสดงตามที่ต่างๆ โดย
ไม่ค�ำนึงถึงรายได้และสังขาร เช่นการแสดงที่ก�ำลังจะเริ่มต้น
ณ เวลานี้