วารสารวัฒนธรรม มกราคม - มีนาคม ๒๕๕๗ - page 12

12
บทกลอนโนรา
บทกาศครู (ไหว้ครู) ของครูสระ
สอนรำ� ครูให้ข้ารำ�สิบสองท่า
ปลดปลงลงมา ให้รำ�เป็นท่าต่างกัน
แม่ลายกนกเอ๋ย ยกไว้ให้เป็ นเครือวัลย์
รำ�เป็ นท่าต่างกัน เรียกว่าแมงมุมชักใย
พระราชหงส์ทอง ลอยละล่องอยู่กลางสระใหญ่
ล่องมาล่องไป ในฝั่งแม่ น้ำ�พระคงคา
นี่แลทองร้อยชั่ง จะรำ�ท่าช้างประสานงา
รำ�ท่ากิ นนรา จะลงเล่นน้ำ�ในสาคร
บ้างก็เก็ บเอาดอกไม้ มาร้อยเป็นเครื่องอาภรณ์
นี่แหละคุ ณครูสอน ทำ�นองพ่อขุนสัทธา
พ่อขุนสัทธาแก่ คราแลไม่มีไปเลยมา
รำ�วันละสิ บสองท่า สอนให้จำ�จิตจำ�ใจ
พ่อขุนสัทธา แกรำ�แต่ ท่าผิ งไฟ
สอนให้จำ�จิตจำ�ใจ สอนให้โนราสิ้นทั้งหลาย ฯ
(ธนิต อยู่โพธิ์ ๒๕๑๖:๓๕๘)
เครื่ องแต่งกายโนรา
เสน่ห์ที่สร้ างความสวยงามอย่างเป็นเอกลักษณ์
ของโนราคือเครื่ องแต่งกาย ความโดดเด่นของเครื่องแต่งกาย
ที่ มีสีสั นและสะท้ อนเครื่องแต่ งกายของกษัตริ ย์โบราณ
แห่งอาณาจักรศรีวิ ชัยต่อเนื่องมายังอาณาจั กรตามพรลิงค์นั้น
บ่งบอกความส�ำคัญที่เชื่อมโยงจากต� ำนานซึ่งกล่าวขานว่ า
ท้าวทศวงศ์พระราชทานเครื่องต้นอย่างกษัตริย์ให้พระเทพสิงหร
พระยาสายฟ้ าฟาดพระราชทานเครื่ องต้ นส�ำหรับเป็ น
เครื่องแต่งกายโนราให้เป็นขุนศรีสัทธา หรือพระยาสายฟ้าฟาด
เปลื้องเครื่องทรงและถอดมงกุฎให้ท้าวเทพสิงหร (อจิตกุมาร)
ส�ำหรับใช้ร�ำโนรา เครื่องแต่งกายโนราจึงมีเครื่องยอดส�ำหรั บ
สวมศีรษะ เครื่องลู กปัด สนับเพลา หางหงส์ พร้อมไปด้วย
ความวิจิตรงดงาม
เครื่องแต่ งกายโนราส� ำหรั บโนราใหญ่ หรื อ
ครูโนรา หรือนายโรง หรือหั วหน้าคณะ ประกอบด้วย เทริด
เครื่ องลูกปัดที่ร้อยเป็นแถบ เป็นแผง และเป็นส่วนประกอบ
ของเครื่องประดับกายโนรา เครื่องแต่งกายโนรามีสายสังวาล
ปีกนกแอ่น (ปีกเหน่ ง) หางหงส์ (ปี ก) ปั้นเหน่ง ทั บทรวง
ประจ�ำยาม หั วบ่า (ผ้าร้อยลูกปัดส�ำหรับประดับบ่า) ปิ้งคอ
ปิ้งโพก ผ้านุ่ ง ผ้ าห้อย หน้ าผ้า (ชายไหว) พานอก เหน็บเพลา
(สนับเพลา - กางเกง) ผ้าหน้าเพลา ก�ำไลต้นแขน - ปลายแขน
ก�ำไลมือ ก�ำไลเท้า และเล็บ (ใช้สวมนิ้วมือข้ างละ ๔ นิ้ว เว้น
นิ้วหัวแม่มือ) ส�ำหรับตัวแสดงอื่นๆมีหน้าพรานที่ขุดแต่งจากไม้
แต่งหน้าอย่างหน้ากากทาสีแดงเข้ม เขี ยนคิ้ว หนวด และลูกตา
ส่ วนบนติดผ้าหรื อไหมพรมเพื่อแทนสีผม มี เส้นยางพารา
ส� ำหรับใช้รัดหน้ าพรานเข้ากับศีรษะของศิ ลปินนักแสดง
บางคณะมีหน้ากากทาสี (ตัวแสดง)