วารสารวัฒนธรรม มกราคม - มีนาคม ๒๕๕๗ - page 29

29
มกราคม-มีนาคม ๒๕๕๗
เรื อกอและบางที เรี ยกเพื้ยนเป็ น กุแหละ บ้าง
ปุแหละ บ้ าง การท�ำเรือกอและอาจได้รับแบบอย่างมา
จากเรือสินค้าของพ่อค้ าชาวอาหรับที่เข้ามาค้าขายบริ เวณ
แหลมมลายูหรือเรื อที่ใช้ในสงคราม อาจมีมาตั้ งแต่สมัย
สุโขทัยในพุทธศตวรรษที่ ๑๙ หรือ ๒๐ จนถึงสมัยอยุธยา
รูปแบบของเรือกอและได้รับการปรับปรุงเรื่อยมา
แต่เดิมเรือกอและไม่ใช้เครื่องยนต์ แต่ปัจจุบันนิยม
ใช้เครื่องยนต์ จึงต้องท�ำเป็นเรื อท้ายตัด รูปแบบจึงเปลี่ยนมา
เป็นเรือหัวแหลมท้ ายตัด การใช้เรือกอและจับปลามักออกกัน
ไปเป็นกลุ ่มๆ กลุ ่มละ ๕-๖ ล� ำ เพื่อต้อนปลามาจาก
สี่ทิศให้ เข้ามารวมกันและเข้าไปใน ตาโก หรือยอ ก่อนจับปลา
ต้องท�ำพิ ธีร่วมกันคื อ น�ำเครื่องสังเวยใส่กระทงใบตองหรือ
กาบมะพร้าวท�ำเป็นรูปเรือ แล้ วลอยลงทะเลเป็นการบูชา
เทพเจ้าแห่งท้องทะเล การท� ำพิธีต้ องให้หัวหน้ าหรือหมอ
(ผู้รอบรู ้) เป็นผู้กระท�ำ หากเรือล�ำใดจับปลาได้มากจะต้อง
ปักธงที่หัวเรือขณะที่แล่ นเข้าสู่ ชายฝั่ง เพื่อแสดงให้ ผู้ที่อยู่
บนฝั่งรู้ว่าเรือล�ำนั้นๆ จับปลาได้มาก คนที่รออยู่บนฝั่งอาจน�ำ
พวงมาลัยมาคล้องที่ หัวเรือล�ำนั้น
เรือกอและเป็นเครื่องมือท� ำประมงชายฝั่งที่ส�ำคัญ
ชาวประมงจึงให้ความเคารพเรือของตน เช่ น ก่อนขึ้ นเรือ
ทุกครั้งต้องถอดรองเท้ า ขณะที่เรือจอดอยู ่บนฝั่งห้ามผ่าน
ใกล้ๆห้ามวิ่งเล่นบริเวณหัวเรือ ห้ามถ่ายอุจจาระและปั สสาวะ
ใกล้หัวเรือ รวมถึ งไม่ควรพูดจาหยาบคายไม่เป็นมงคล ทั้งนี้
เพราะ จาปิ้ งที่หัวเรือเป็นที่สิงสถิตของสิ่งศักดิ์สิทธิ์ การออก
เรื อทุกครั้งต้องดู ฤกษ์ยามทางไสยศาสตร์ ในคืนก่อนจะ
ออกเรือต้องท�ำพิธีบวงสรวงและสวดดูอา ตามพิธีทางศาสนา
ของอิ สลาม ท� ำพิธีอัญเชิญเจ้ าที่ เทพเจ้ าแห่งท้ องทะเล
เพื่อความปลอดภัยและขอให้ จับปลาได้ มากๆ
เรือกอและมี ๒ แบบคื อ แบบหั วสั ้ น และ
แบบหั วยาว แบบหัวยาวแบ่ งออกเป็น ๒ แบบย่อยคือ
แบบมาเลเซีย มีลักษณะแข็ งและตัวเรือแคบ อีกแบบหนึ่งคือ
แบบบาฆะ (ตะวันตก) รูปร่างโค้งงอนอ่อนช้อยและกว้างกว่า
จึงนิยมใช้มากกว่าแบบมาเลเซีย แบ่งเป็น ๔ ขนาด ตาม
ความยาวของเรือ ได้แก่ ขนาดใหญ่ยาว ๒๕ ศอก ขนาดกลาง
๒๒ ศอก ขนาดเล็ก ๒๐ ศอก และขนาดเล็กมากคือยาวเพียง
๖ศอก เรียกลูกเรือกอและมีลักษณะพิเศษคือตัวเรือด้านนอก
ท�ำนูนออกล�ำยาวตลอดล�ำคล้ ายกันชนเรือเรียก ปาแปทูวอ
และตอนล่ างท�ำเป็นรอยแซะเนื้อไม้โดยใช้กบไสให้เป็นแนว
ตลอดล� ำเรือเรียก กอมา เรื อกอและทั้งล�ำแบ่งเป็น ๒ ส่วน
ส่วนหัวเรือเรี ยก ลูแว และท้ายเรือเรี ยก บูเระแต