59
ตุ
ลาคม-ธั
นวาคม ๒๕๕๖
อย่
างไรก็
ตาม หากจะกล่
าวว่
าฤาษี
ดั
ดตนเป็
นศาสตร์
ในการบริ
หารร่
างกายและเป็
นศิ
ลป์
ในการบริ
หารจิ
ต ก็
คงไม่
ใช่
เรื่
องห่
างไกลความเป็
นจริ
ง ด้
วยว่
าพื้
นฐานตั้
งอยู่
บนการสร้
าง
ดุ
ลยภาพของร่
างกายและจิ
ต การบำ
�เพ็
ญตบะของดาบสหรื
อ
การปฏิ
บั
ติ
สมาธิ
กั
มมั
ฏฐานเป็
นการบริ
หารจิ
ต และเมื่
ออยู่
ในท่
วงท่
าใดเป็
นเวลานาน ย่
อมก่
อให้
เกิ
ดความไม่
สมดุ
ล
ของร่
างกาย ปวดเมื่
อย การบำ
�เพ็
ญนั้
นจึ
งต้
องมี
การเปลี่
ยน
อิ
ริ
ยาบถเพื่
อแก้
ไขและปรั
บสภาวะของร่
างกายให้
ปกติ
ควบคู่
ไปกั
บการฝึ
กจิ
ต และการปฏิ
บั
ติ
ดั
งนี้
ยั
งเป็
นการสร้
าง
ความยื
ดหยุ่
นแก่
ร่
างกาย กระบวนการบริ
หารที่
ใช้
ท่
วงทำ
�นอง
ที่
ช้
า ควบคู่
กั
บการกำ
�หนดลมหลายใจส่
งผลโดยตรงต่
อระบบ
การไหลเวี
ยนโลหิ
ต ทางเดิ
นหายใจ ส่
งผลต่
อสุ
ขภาวะกาย
และจิ
ตอย่
างเด่
นชั
ด และจากคุ
ณู
ปการเหล่
านี
้
พระบาทสมเด็
จ
พระพุ
ทธยอดฟ้
าจุ
ฬาโลก จึ
งได้
มี
พระราชดำ
�ริ
ให้
สร้
าง
รู
ปปั้
นฤาษี
ดั
ดตน พร้
อมทั้
งจารึ
กบนแผ่
นหิ
นบอกวิ
ธี
การและ
ลั
กษณะการดั
ดตนเพื่
อแก้
โรคต่
างๆ เพื่
อเป็
นวิ
ทยาทานแก่
พสกนิ
กรของพระองค์
ไว้
ณ วั
ดพระเชตุ
พนวิ
มณมั
งคลารามฯ
และต่
อมาในรั
ชสมั
ยพระบาทสมเด็
จพระนั่
งเกล้
าเจ้
าอยู่
หั
ว
พระองค์
ก็
ได้
ทรงฟื้
นฟู
ศาสตร์
การแพทย์
แผนไทยเพิ่
มอี
ก
หลากหลายสาขา ซึ่
งรวมถึ
งวิ
ชาบริ
หารร่
างกายฤาษี
ดั
ดตน
อี
กทั
้
งทรงโปรดเกล้
าฯ ให้
มี
การบู
รณะถาวรวั
ตถุ
และให้
ช่
าง
ผู้
ชำ
�นาญงานทำ
�การหล่
อรู
ปฤาษี
ดั
ดตนเป็
นจำ
�นวน ๘๐ ท่
า
พร้
อมทั
้
งแต่
งโคลงบอกสรรพคุ
ณของท่
าดั
ดตนแต่
ละท่
า ไว้
ใน
ศาลารายรอบวั
ดพระเชตุ
พนวิ
มณมั
งคลารามฯ พร้
อมกั
นนั้
น
ก็
ทรงโปรดเกล้
าฯ ให้
มี
การจั
ดทำ
�ตำ
�ราฤาษี
ดั
ดตน ลงในสมุ
ดไทย
เพื
่
อเผยแพร่
ความรู
้
แด่
พสกนิ
กรให้
กว้
างไกลนั
บเป็
นหลั
กฐาน
และเป็
นตำ
�ราอั
นสู
งค่
าที่
ส่
งทอดมาจวบจนกระทั่
งปั
จจุ
บั
น
สำ
�หรั
บรู
ปแบบและท่
วงท่
าในการดั
ดตน เมื่
อครั้
ง
ที่
พระบาทสมเด็
จพระนั่
งเกล้
าเจ้
าอยู่
หั
วได้
ทรงประทานไว้
ประกอบโคลงอธิ
บาย ซึ่
งถื
อเป็
นพื้
นฐานของวิ
ชาฤาษี
ดั
ดตน
ในปั
จจุ
บั
น มี
ดั
งนี
้
โคลงบทที่
๑-๕ มุ
ขบท
๖ ดั
ดตนแก้
เกี
ยจ
๗ ดั
ดตนแก้
เอวขดขั
ดขา
๘ ดั
ดตนแก้
ลมในอกในเอว
๙ ดั
ดตนแก้
ขั
ดเอว
๑๐ ดั
ดตนแก้
ลมปวดศี
รษะ
๑๑ ดั
ดตนแก้
ซ่
นเท้
า
๑๒ ดั
ดตนแก้
ปวดท้
อง
๑๓ ดั
ดตนแก้
เสมหะในคอ
๑๔ ดั
ดตนแก้
ลมในแขน
๑๕ ดั
ดตนแก้
สะบั
กหน้
าจม
1...,51,52,53,54,55,56,57,58,59,60
62,63,64,65,66,67,68,69,70,71,...124