Page 45 - วารสารวัฒนธรรม ตุลาคม - ธันวาคม ๒๕๕๖

43
ตุลาคม-ธันวาคม ๒๕๕๖
ควายของใครจะฝีเท้าเร็วกว่ากัน โดยชวนกันขี่ ควายอ้อมเข้า
ตลาด และวิ่งแข่งให้คนในตลาดได้ ชมด้วย ดังนั้นในวันขึ้ น
๑๔ ค่ำ � เดือน ๑๑ ของปีถั ดๆ มา ควายที่เที ยมเกวียน
เครื่องกัณฑ์มาวัดก็ ถูกนำ�ออกวิ่งในตลาด อาจมีบางคนนำ�
ควายของตนมาวิ่งแก้บน ควายจึงเพิ่ มขึ้นทุกปี จนประชาชน
ที่อยู่ ตามอำ�เภอใกล้เคียงพากั นมาดูงานวิ่งควายมากขึ้ น
จนกลายเป็นประเพณี
บ้างเล่ ากันว่า ชาวบ้ านเอาควายมาเทียมเกวียน
บรรทุกกล้วย มะพร้าว ใบตอง ยอดมะพร้าว ข้าวเหนียว
มาจำ�หน่ายให้ชาวบ้าน ร้ านค้า นำ�ไปทำ�ข้าวต้มหาง ใส่ บาตร
และทำ �บุ ญเลี้ยงพระในวั นพระและวันออกพรรษา หรื อ
บรรทุกสินค้ าอื่นๆ มา ก็จะพักควายไว้ในบริเวณวัด และ
เมื่อจั บจ่ายสินค้ าซื้อหาสิ่ งของที่ต้ องประสงค์เสร็จสิ้นแล้ว
ก็ถื อโอกาสนานทีที่ จะได้พบปะกัน จู งควายเข้าตลาดจน
กลายมาเป็นวิ่งควายรอบๆ ตลาดด้วยความสนุ กสนาน
ในปี ต่ อมา จึ งมี การตกแต่ งควายให้ สวยงามถือเป็ น
การทำ�ขวัญควายไปในตัว เช่น ทำ�ถุ งสวมเขาควาย ตกแต่ง
เชือกจู งควาย และเพิ่มการตกแต่งคนขี่ควายตามความคิด
สร้างสรรค์ ในระยะหลังแม้ ไม่ได้ นำ�เกวี ยนบรรทุกสินค้ าเข้า
สู่ตลาด แต่ เมื่อถึงเทศกาลวิ่งควายก็ยั งคงนำ�ควายมาพั ก
ตามลานวัดต่ างๆ ลานวัดเกื อบทุกวัดจึงเป็ นลานสำ�หรั บ
พักควาย และแข่งวิ่งควายจนกลายเป็นประเพณีสื บต่อกัน
มาตราบเท่าทุกวั นนี้
นอกจากนี้ ยั งมีความเชื่ออีกอย่างของชาวบ้านว่า
ควายที่ชาวบ้านเลี้ยงไว้เพื่ อทำ�ไร่ไถนาได้ล้มตายเป็นจำ�นวนมาก
โดยไม่ทราบสาเหตุ หลังจากนั้ นไม่นาน มีพระธุดงค์ รูปหนึ่ ง
เดินทางผ่ านมาได้ แนะนำ�ให้ ชาวบ้านจัดพิธีบูชาเทพเจ้า
ประจำ �เมื องขึ้น ชาวบ้ านจึงร่วมมือกั นจั ดพิธีขึ้น ขอให้
เทพารักษ์ประจำ�เมื องช่วยให้ควายหายป่วย และเมื่อควาย
หายป่วยเป็นปกติแล้ว เจ้าของจะต้องนำ�ควายมาวิ่งแก้บน
หลังเสร็ จจากฤดูเพาะปลูกเป็นประจำ�ทุกปี ฉะนั้น ในปีต่อมา
ชาวบ้านก็นำ�ควายของตนมาวิ่งเพื่อป้ องกันการเจ็บป่วยเสีย
แต่เนิ่นๆ
ทั้งนี้ไม่ว่าประเพณี วิ่ งควายจะมีที่มาจากคำ�บอก
เล่าใดๆ ก็ตาม คนโบราณได้ตระหนักในความกตั ญญูรู้คุ ณ
และมีความเมตตา เห็นควายทำ�งานให้กับคน นับเป็นสัตว์
ที่มีคุ ณแก่ชีวิ ต จึงได้สืบทอดประเพณี นี้อย่างต่อเนื่อง
ขบวนแห่เกวียนกัณฑ์ ในประเพณีวิ่งควาย