Page 22 - วารสารวัฒนธรรม ตุลาคม - ธันวาคม ๒๕๕๖

20
ร้องช้ าปี่
“สิ บนิ้วลูกจะยกขึ้นประนม ขอถวายบังคมเหนือเกศี
ไหว้พระพุทธพระธรรมล้ำ�โลกีย์ โพยภัยอย่างได้มี มาบีฑา
เมื่อผ่านขั้ นตอนการไหว้ครูแล้ว คณะหุ่นกระบอก
จึงจับเรื่องสำ�หรับเล่น ส่วนวงปี่ พาทย์ก็มีบทบาทในการดำ�เนิน
ทำ�นองเพลงให้เข้ากับท้ องเรื่องละครของการเล่นหุ่นกระบอก
เป็นไปตามรูปแบบอย่ างการแสดงโขน หนังใหญ่ ละครทั่วไป
มีเพลงร้อง เพลงหน้าพาทย์ การเจรจาระหว่างตัวละคร เพียง
แต่ ตั วละครของหุ่นกระบอกเกิ ดขึ้นจากการเชิ ดหุ่นให้
เคลื่อนไหวไปตามบทบาท วงปี่พาทย์และนั กร้องนั่งอยู่ใน
โรงแสดงซึ่งอยู่ด้านหลังของฉาก นั กเชิดหุ่นทำ�หน้าที่ขับร้อง
เจรจาพร้อมกันไป สำ�หรับฉากของหุ่นกระบอกมีช่องสำ�หรับ
ให้หุ่นเดิ น เคลื่อนไหวไปมา ด้านขวา – ด้ านซ้าย มีประตูเข้า
ออกของตัวหุ่น
หุ่นกระบอกที่พัฒนาตามแนวของหม่อมราชวงศ์
เถาะ พยัคฆเสนา ซึ่งเริ่ มต้นเมื่อ พ.ศ. ๒๔๓๖ นั้น ได้ รับ
ความนิ ยมอย่างกว้ างขวาง ด้วยเป็ นการเล่ นที่ เข้ าถึ ง
ประชาชนได้ทุกเพศทุกวัย หุ่นกระบอกเป็นศิลปะการแสดง
ที่ถ่ ายทอดงานศิ ลปะที่สั มผั สได้จากการตกแต่ งหุ่ นให้ มี
ความงดงามด้วยสีสันและลวดลายวิจิตรของตัวละครย่อส่วน
การเชิ ดหุ่นเมื่อแสดงตามกิริ ยาอาการและบทบาทของ
ตั วละคร มีการสร้างสรรค์ วิ ธีการเชิด แบบกล่ อมหุ่นให้
เคลื่อนไหว ท่าร่ ายรำ�ตามจั งหวะเพลง ท่ารบของคู่ต่อสู้
การเคลื่ อนหุ่นตามจั งหวะของบทเพลง ตามเนื้อร้ อง
ถ่ายทอดอารมณ์ ความรู้ สึก ผ่านไปยังตัวหุ่น ภาพหุ่นที่ผ่าน
การเชิดจึงปรากฏต่อสายตาของผู้ชม การแสดงที่ พิถีพิ ถัน
ประณีตจึงมีความแนบเนียน น่าชม ในขณะที่ ส่วนของแนว
ขั บร้ อง เพลงบรรเลง ได้ ผสมผสานสร้ างหุ่นแต่ ละตั ว
ให้มีชีวิตชี วายิ่งขึ้ น
ปีนตลิ่ งนอก
“ไหว้ครูบิดรมารดา ครูพักอัษราทุกแหล่งหล้า
ไหว้ทั้งฝูงเทพเทวา ขอจงมาชูช่วยอำ�นวยชัย
วิวัฒนาการของการแสดง
หุ่นกระบอกในปัจจุบัน
ผู้ ชมจะได้ชมลีลาของ
ผู้เชิดหุ่นไปพร้อมๆ กับ
การเคลื่อนไหวของหุ่น๒
นิยมใช้ขับร้องตามคำ�กลอนเพลงช้าปี่และเพลงปี นตลิ่งนอก
ซึ่ งกล่ าวกันว่า หม่ อมราชวงศ์เถาะ พยัคฆเสนา เป็ น
ผู้ประพั นธ์ขึ้น ดังนี้