17
ตุ
ลาคม-ธั
นวาคม ๒๕๕๖
พยั
คฆเสนา มหาดเล็
กในสมเด็
จพระเจ้
าบรมวงศ์
เธอ
กรมพระยาดำ
�รงราชานุ
ภาพ เป็
นผู้
เริ่
มคิ
ดสร้
างและพั
ฒนา
หุ่
นกระบอกขึ้
นใหม่
หุ่
นกระบอกที่
หม่
อมราชวงศ์
เถาะ
พยั
คฆเสนา สร้
างขึ
นนี
เรี
ยกกั
นทั
วไปว่
า “หุ
นคุ
ณเถาะ” มี
การเล่
ครั้
งแรกเมื่
อปลายปี
พ.ศ. ๒๔๓๖ เมื่
อสมเด็
จพระเจ้
บรมวงศ์
เธอ กรมพระยาดำ
�รงราชานุ
ภาพ ทรงนำ
�คณะหุ
นของ
หม่
อมราชวงศ์
เถาะ พยั
คฆเสนา ไปเล่
นถวายเมื
อคราวงาน
เฉลิ
มพระชนมพรรษาพระบาทสมเด็
จพระจุ
ลจอมเกล้
าเจ้
าอยู
หั
ที่
พระราชวั
งบางปะอิ
น จั
งหวั
ดพระนครศรี
อยุ
ธยา (พระบาท
สมเด็
จพระจุ
ลจอมเกล้
าเจ้
าอยู
หั
ว พระราชสมภพวั
นอั
งคารที
๒๐ กั
นยายน ๒๓๙๖) ในครั
งนั้
นนายเปี
ยก ประเสริ
ฐกุ
ศิ
ลปิ
นท่
านหนึ
งในคณะหุ
นคุ
ณเถาะทำ
�หน้
าที
เชิ
ดหุ
นถวายด้
วย
ในยุ
คแรกของการเกิ
ดหุ่
นกระบอกไทยนี้
มี
หลาย
เหตุ
การณ์
ที่
สั
มพั
นธ์
กั
นคื
อเพลงที่
ใช้
ร้
องประกอบการแสดง
หุ่
นกระบอกชื
อว่
าเพลงสั
งขารา เพลงนี้
เรี
ยกตามชื่
อของ
ชายขอทานพิ
การตาบอด คื
อนายสั
งขารา นั
งสี
ซออู
ขั
บร้
อง
ขอทานอยู่
หน้
าศาลเจ้
าพ่
อเสื
อ ย่
านแพร่
งสรรพศาสตร์
กรุ
งเทพมหานคร ชอบขั
บร้
องปลงสั
งขาร เรื
องพระยาฉั
ททั
นต์
สำ
�หรั
บความสามารถของนายสั
งขารานี้
สมเด็
จพระเจ้
บรมวงศ์
เธอ เจ้
าฟ้
ากรมพระยานริ
ศรานุ
วั
ดติ
วงศ์
ทรงชมว่
สี
ซอดี
ทำ
�นองร้
องไพเราะ โดยสี
ทางซอไปทางหนึ่
ง ทางร้
อง
ไปทางหนึ่
ง แต่
แนวเพลงทั้
งสองมี
ความสอดคล้
องกั
นอย่
าง
กลมกลื
น เพลงขอทานที่
นายสั
งขาราบรรเลงและขั
บร้
องนี
มี
มาก่
อนเกิ
ดหุ
นกระบอกและไม่
มี
ชื
อเพลง การแสดงหุ
นกระบอก
ได้
นำ
�เพลงของนายสั
งขารานี้
มาบรรเลงประกอบการแสดง
เรี
ยกชื่
อว่
าเพลงสั
งขาราตามชื่
อตั
วของชายขอทาน
อย่
างไรก็
ตามเมื
อนำ
�เพลงสั
งขารามาบรรเลงและขั
บร้
อง
ประกอบการแสดงหุ่
นกระบอกก็
มี
ความแตกต่
างไปจากเดิ
เพราะนั
กดนตรี
หรื
อนั
กร้
องไม่
สามารถดำ
�เนิ
นเพลงได้
พร้
อมกั
นด้
วยคนๆ เดี
ยวอย่
างที
นายสั
งขาราบรรเลง นั
กดนตรี
จึ
งใช้
วิ
ธี
ให้
คนหนึ่
งเป็
นผู้
สี
ซอ อี
กคนหนึ่
งเป็
นผู้
ขั
บร้
อง
ก็
สามารถคงความเป็
นแนวเพลงของเดิ
มไว้
ได้
อย่
างที่
นายสั
งขาราทำ
การแสดงหุ่
นกระบอกของบ้
านตุ๊
กกะตุ่
นหุ่
นกระบอกไทย
1...,9,10,11,12,13,14,15,16,17,18 20,21,22,23,24,25,26,27,28,29,...124