Page 22 - วารสารวัฒนธรรม เมษายน - มิถุนายน ๒๕๕๖

20
สำ �หรับรูปทรงโครงสร้ างของเปี๊ยะนั้ น จัดได้ว่ า
เ ป็ น เ ครื่ องดนตรี ปร ะ เ ภท เ ครื่ องดี ดที่ มี คั นทำ �ด้ วย
ไม้แก่นขนาดกลมยาว วั ดจากปลายด้านใหญ่ไปยังด้านเล็ก
ประมาณ ๗๐ - ๘๐ เซนติเมตร โดยมีไม้ที่ใช้ทำ�คั นเปี๊ยะ เช่น
ประดู่ ไม้ชิงชัน ไม้ แดง ไม้มะเกลือ ฯลฯ ส่ วนปลายของ
คั นเปี๊ ยะจะมี ลูกบิ ดตามจำ �นวนสาย ซึ่ งสายก็ ทำ�ด้ วย
เส้นลวดทองเหลือง แต่ศิ ลปินในปัจจุบันนิยมใช้สายกีตาร์
แทนสายลวดทองเหลื อ เพราะสายกีตาร์ มีคุ ณสมบั ติ
มาตรฐาน มีความชัดเจนในด้านขนาด การสร้างระดับเสี ยง
ที่ ดี กว่ าแบบเดิม และปลายสุ ดตอนบนของคันเปี๊ ยะ
ก็จะสวมด้วยหั วเปี๊ยะ
หัวเปี๊ยะประดิษฐ์ด้วยสำ�ริด หรือวัตถุอื่นๆ เพื่อทำ�
เป็นรูปนกหัสดีลิงค์ พญานาค นกยู ง ช้าง เป็นต้น โดยหัวเปี๊ยะ
ที่ตกแต่งเป็นสัตว์ต่ างๆ เหล่านี้ก็สะท้อนให้เห็นถึงความเชื่อ
ในเรื่องของสั ตว์ในป่าหิมพานต์ ซึ่งความสำ�คั ญของหัวเปี๊ยะ
ก็อยู่ ที่การตรึงสายด้ านปลายเพื่อเชื่ อมกับหลั กสาย คื อ
ลูกบิ ดที่มีตามจำ�นวนสายแต่ ละเส้นนั่นเอง และมี เสาค้ำ�
ขนาดเล็กเจาะรู กลวงใช้ สำ �หรับร้ อยหวายซีก เชื่ อมต่อ
ระหว่ างคันเปี๊ ยะกั บกะโหล้ ง ส่ วนไม้ ขัดจะใช้ สำ �หรั บ
ขันเกลียวเชือกให้แน่น โดยเชือกหรือหวายรัดนี้ก็จะผูกติด
กับไม้ขัดอยู่ด้านในของกะโหล้ง
ส่วนประกอบสำ�คัญอีกอย่างหนึ่งคือ กล่องเสียง
ที่เรียกว่า “กะโหล้ง” ซึ่งทำ�ด้วยกะลามะพร้าวผ่าซีก เจาะรู
เพื่อรองรั บเสาค้ำ�หรื อหมอน สำ�หรับส่ วนนี้ก็จะใช้ ตรึงต่ อ
ระหว่างกะโหล้ งกั บคันเปี๊ยะ โดยกะโหล้ งจะมีตำ �แหน่ ง
อยู่ระหว่างส่วนของหัวเปี๊ยะกับหลักสาย ส่วนสายเปี๊ยะนั้ น
ดั้งเดิมมี เพียงสายเดียว สมัยต่อมาก็มีพัฒนาการโดยเพิ่ม
ความเชื่อที่สะท้อนในรูปทรงโครงสร้าง