Page 16 - วารสารวัฒนธรรม เมษายน - มิถุนายน ๒๕๕๖

14
เพลงร้องพื้ นบ้านเคยมีบทบาทและเป็นที่นิยมใน
สั งคมและวัฒนธรรมไทยมายาวนาน เรี ยกได้ว่ามี อยู่ทั่ว
ทุกภู มิภาค รวมทั้ งกลุ่มชาติ พันธุ ์ต่างๆ ในแต่ละท้ องถิ่น
ต ่ างก็ มี ลั กษณะเฉพาะถิ่ นของตน โดยบทบาทของ
เพลงร้ องพื้นบ้ านในปั จจุ บันนั้ นอยู ่ ในสถานการณ์ที่มี
การเปลี่ ยนแปลงและปรั บเปลี่ยน เมื่อความเจริญทาง
ด้ านวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีพั ฒนาอย่างรวดเร็ ว สภาพ
เศรษฐกิ จ แนวความคิด ค่ านิยม รวมไปถึ งความเป็นอยู่
ของผู ้คน ส่งผลให้ การละเล่ นเพลงเพื่ อนันทนาการใน
ลานนวดข้ าวหมดสิ้นไป เพราะชาวนาไม่ได้ท� ำนาโดยใช้
วั วควายไถนากันแล้ว ไม่ใช้เคียวเกี่ยวข้ าว ไม่มีการลงแขก
เกี่ยวข้าว แต่กลับเป็ นการใช้เครื่องยนต์กลไกจากรถไถนา
มีโรงสี ข้าว รวมถึ งระบบการค้าขายข้าวที่เปลี่ ยนไปจาก
วิ ธีการเดิม และในครอบครัวไม่มีการร้องเพลงกล่อมเด็ก
เด็ กหลายพื้นที่ เลิกร้ องเล่นเพลงที่เด็ กสมัยปู่ย่าตาทวด
เคยเล่นเคยร้ อง เพราะเด็กมีเครื่ องเล่นไอแพ็ ด ไอโฟน หรือ
เครื่องเล่นอิเล็กทรอนิกส์รูปแบบต่างๆ มาแทนที่ ดังนั้น
เพลงร้ องของคนรุ่นใหม่จึงเปลี่ยนแปลงไปอย่างรวดเร็ว
อย่างไรก็ตามช่ วงรอยต่อของการเปลี่ยนแปลง
เช่นนี้ เพลงร้ องพื้นบ้ านก็ มีการปรับปรน หรือการปรั บ
ให้เข้ากั บสถานการณ์ใหม่ ซึ่งเมื่อไม่มีเพลงร้องพื้นบ้านใน
วิ ถี ชาวบ้านแล้ ว นั กเพลงที่ ยังมี อยู ่ บนช่วงกาลเวลาที่
กล่าวถึงนี้ จึงมีการบันทึกเสียงลงแผ่ นเสียง ลงเทปเพลง
ซีดีเพลง วี ดิโอชุดเพลงต่ างๆ เพื่อจ�ำหน่าย ท�ำให้เกิดเป็ น
อาชีพใหม่ ส่วนคนฟังที่ยั งชื่นชอบเพลงพื้นบ้านก็ มีโอกาส
ซื้อหาไปฟังได้ มีทั้งเพลงพื้นบ้านภาคกลาง ซอท�ำนองต่างๆ
ผลงานของหมอล�ำ เพลงบอก เพลงกันตรึม เจรียง ฯลฯ
ซึ่งก็สามารถหาซื้อได้จากแผงจ�ำหน่ายของจังหวัดต่ างๆ ที่มี
เพลงร้องพื้นบ้าน
ในสมั ยที่ เพลงลู กทุ ่ ง เริ่ มได ้ รั บความนิ ยม
ศิลปินเพลงก็ มีการน�ำเพลงลู กทุ่งมาร้ องตามแนวเพลงลูกทุ่ง
เกิดศิลปินเพลงลูกทุ ่งชื่อดั งหลายท่าน เช่น ฉ่ อยกับข้ าว
เพชฌฆาตของขวัญจิ ต ศรีประจั นต์ แหล่ บวชนาคของ
ไวพจน์ เพชรสุพรรณ ดาวลูกไก่ ของพรภิรมย์ เพลงอี แซว
ของเสรี รุ่งสว่าง ฯลฯ ส่วนนักเพลงบางกลุ่มก็ได้รวมตัวกั น
ตั้งคณะนั กเพลง และรับจ้างไปแสดงตามงานต่ างๆ เช่ น
ล�ำตั ดคณะหวังเต๊ะ ของนายหวังดี นิ มา คณะหมอล�ำ
จ�ำนวนมากในภาคอีสาน คณะเพลงบอกหลายคณะ
รวมถึ งรายการโทรทัศน์ ที่ เกี่ ยวกั บการส่ งเสริมศิลปะ
และวัฒนธรรมของรายการคุณพระช่วย ซึ่งจั ดให้ศิ ลปินตลก
น�ำเสนอจ�ำอวดหน้าม่าน เป็นต้น
ในด ้ านระบบการศึ กษา ก็ จะมี การศึ กษา
เพลงร้องพื้นบ้าน และน�ำเนื้อหาสาระบรรจุ เข้าเป็นบทเรี ยน
ในสถาบั นการศึ กษา เพื่อให้เยาวชนได้ มีโอกาสเรียนรู้
สถานการณ์ เพลงร้องพื้นบ้านในปัจจุบัน
การแสดงเต้นก�ำร�ำเคียว