Page 17 - นิตยสารวัฒนธรรม ปีที่ ๕๒ ฉบับที่ ๑ มกราคม-มีนาคม ๒๕๕๖

๑๕
มกราคม-มีนาคม ๒๕๕๖
บน ลายดอกพิกุ ล
ล าง เสื่อปะหนัน หรือเสื่อใบลําเจียก บริ เวณจังหวั ดนราธิวาส
แปลเด็ก เกาอี้ เตียงนอน การสานตองเจาะไมหรือหวายที่ทํา
เปนโครงใหมีระยะเทาๆ กัน แลวรอยหลายเปนเสนคู สานด วย
ลายขัดตัดกันเปนมุมฉาก เปนช องสี่เหลี่ ยมจัตุรัสเทาๆ กั น
ใช หวายเสนเดี ยวร อยทุ กๆมุ มจนเกิดเป นลายเฉลวแปด
ตอเนื่องกั น
ลายตาแหลวฮ อ ลายจักสานประเภทตาเฉลว
ภาษาถิ่นอีสานเรี ยก ลายตาแหลวฮ อ หรือ ลายตาแหลวหอ
มี ๒ ชนิด คือ ชนิดลายโปรง และชนิดลายทึก ชนิดโปรงเรียก
ลายตาหมากกอก สานยกเสนขมเสน ลายทึ กยกสี่ข มสาม
ลายเฉลวจี น ลายเฉลวชนิดหนึ่ง คลายกับลาย
เฉลวโปรง แตสอดเสนตอกเพิ่มเขาไป เหมาะสํ าหรับสานเขง
ปลาทู แขงจีน เปนตน
ลายเฉลวจี น บางถิ่ นเรียก ลายเฉลวผิดถูก เพราะ
เปนลายที่ไม ตายตั ว ชางสามารถสอดตอกเพิ่มเติมได ตาม
ตองการ ไมมีผิดหรือถูก
ประเภทลายประดิษฐ
ลายสานที่ สอดขัดหรื อยกขึ้นเป นพิเศษเพื่อให
สวยงาม เชน สอดตอกหรือหวายสอดไขวกั นหลายๆ เสน ใหเกิด
เปนดอกนูนมี กลีบคลายดอกไม เชน ลายดอกเบญจมาศ
ลายดอกพิกุล ลายใยแมลงมุม
ลายดอกเบญจมาศ ลายที่ มีลักษณะคลายดอก
เบญจมาศ ใชตอกยื นวางพาดไขวกันเปนรูปดาวแฉก จํานวน
ตอกยืนขึ้นอยูกับความละเอียดของลาย ใชตอกขัดตอกยืนเสน
เวนเสน เวียนเปนรู ปกลมจากจุดศูนย กลางออกไปทางซาย
หรือขวา หากเวียนไปทางใดแลวตองเวียนไปทางเดียวกั น ลาย
เบญจมาศมีสองอยางคื อ ลายเบญจมาศเดี่ยว และ ลาย
เบญจมาศซอน
ลายดอกพิ กุล ลายที่มี ลักษณะคลายดอกพิ กุล
การสานตองใชตอกสานเปนลายเฉลวหกเหลี่ยมกอน แลวใช
ตอกเสนเล็กๆ บางที ใชตอกย อมสี สอดแทรกเขาไปขัดกันเปน
รูปดาวแปดแฉก ลายชนิดนี้บางทีเรียก ลายดอกเบญจมาศแปลง