Page 15 - นิตยสารวัฒนธรรม ปีที่ ๕๒ ฉบับที่ ๑ มกราคม-มีนาคม ๒๕๕๖

๑๓
มกราคม-มีนาคม ๒๕๕๖ีนีนีีนีีีนีีีีีนีนีนีีีนีีีีนีน
ลายเขื่ อน ลายขัดแบบลายตะกรา ใชตอกเส นยืน
ที่มีความหนาและกวางกวาตอกธรรมดา สวนตอกนอนเล็กและ
ออนกวา วางเส นยืนเรียงกันห างๆ ตอกเสนนอนหรือตอกขวาง
สานใหชิดกัน จะเปนลายขนานสองหรือลายขนานสาม ลายคุบ
ลายสานลําแพนภาคอีสาน สํ าหรับทํ าฝาเรือน (แอ มเรือน)
และฝาสวม (แอ มสวม) ใช ตอกปน ยกสี่ขมสามสลับกันไป
ลายตาหมากรุก ลายขัดแบบหนึ่ง ขึ้นตนดวยการวางตอกยืน
เรียงติ ดกัน แลวใชตอกนอนสานขัดกัน ขามเสนยืน ๔ เสน
ขม ๔ เสน สลับกันไป และจัดใหตอกชิดกันเปนตาหมากรุก
ลายตะแกรง ลายขัดสําหรับสานตะแกรง มี ๓ วิ ธีคือ สานขวาง
เสนตอก สานตามสวนยาวของเส นตอก และ สานลายทแยง
การสานตะแกรงจะใชลายลักษณะใดขึ้นอยูกับประเภทของ
ตะแกรง ตะแกรงชอนปลาสานขวางเสนตอก ตะแกรงรอนสาน
ตามความยาว เปนตน ลายไพล ลายสามสําหรับขึ้นกนภาชนะ
ใช ตอกปนแปดเส นไขว ซอนกั นจากจุดศูนย กลาง ใหรั ศมี
กระจายออกโดยรอบ ใชตอกไพลสานเวียนจากจุ ดศูนยกลาง
เรื่อยไปจนถึ งขอบ ลายไพลนิยมสาน เครื่องเขิ น น้ําคุ กระเปา
เปนต น ลายเสื่อ ลายสําหรับสานเสื่อหรือสาดกระจูดและเสื่อ
ปาหนันในบริเวณภาคใต ทั้งที่สานดวยกระจูดและใบปาหนัน
ไมยอมสีและยอมสี เปนลายที่ประดิษฐขึ้นเพื่อความสวยงาม
มากกวา ๒๐ ลาย มีชื่อต างๆ กัน เชน ลายสอง ลายสาม
ลายดอกคลา ลายดอกพิ กุล ลายดาวกระจาย ลายงู เหลือม
ลายคางคาว ลายตั๊กแตน ลายดอกพุด ลายดอกเข็ม ลาย
ดวงอาทิตย (มาตอฮาดี) ลายลู กศรใหญ ลายแหวน (บู งอจีจิ ง)
ลายดอกจําปูน (บูงออาโป) ลายหัวสุม ลายสานที่ สานใน
แนวทแยงขัดกัน แผออกจากศูนย กลาง โดยเวนชองวางเปน
วงกลมไวตรงกลางสํ าหรับใชเป นหัวสุมไก สุมปลา รังงอบ
กุบ รังหมวก โคมไฟ เปนตน บางถิ่นเรียก ลายพระจันทร
ลายถักสันปลาชอน ที่ปากตะกราหิ้ว