Page 23 - นิตยสารวัฒนธรรม ปีที่ ๕๒ ฉบับที่ ๑ มกราคม-มีนาคม ๒๕๕๖

เพื่ อมุงสร างความพึงพอใจตอสิ่งศักดิ์สิทธิ์เหนื อ
ธรรมชาติ คื อกิ จกรรมทางวัฒนธรรมที่ มีคุ ณคาต อจิ ตใจ
ปรากฏการณ ของละครชาตรี มี จุ ดเริ่ มตนเมื่ อบุ คคลหนึ่ง
ในสั งคมประสงคให สิ่งศักดิ์สิทธิ์เหนือธรรมชาติอํ านวยผล
ใหตน หรือใหบุคคลในครอบครัวสําเร็จสมหวังในสิ่งที่คาดหวัง
เชน การหายพนจากความป วยเจ็บไข ความสมหวังจากการ
สอบผานและเขารับราชการ รอดพนจากการเกณฑทหาร ชนะ
คดีความ ฯลฯ บุคคลจึงบนบานดวยการร องขอสิ่งศั กดิ์สิทธิ์
ใหชวยเหลือ พรอมทั้ งใหคํามั่นสั ญญาวาเมื่อสําเร็จผลแลว
จะสนองตอบดวยสิ่งที่บนบานนั้น เชน จะจัดหาละครมาแสดง
ถวายตอสิ่ งศักดิ์ สิ ทธิ์ นับเป นการสร างเงื่อนไขของบ วง
พันธนาการ จนเมื่อบรรลุความสําเร็จดังประสงคแลวจึ งจัดหา
ละครชาตรีใหแสดงถวาย ที่เรียกว า “ละครแกบน” บางราย
บนบานดวยการจะจัดหาละครยก จึงเกิดการจัดทําตุกตาเปน
หุนละคร ๓ - ๕ ตัว วางบนแท น แลวนําไปตั้งถวายหนาศาล
หรือสถานที่ซึ่งคิดวาเปนที่สถิตของสิ่งศักดิ์สิทธิ์เหนือธรรมชาติ
การแสดงละครชาตรี มีทั่วไปในหลายจังหวัด เชน
เพชรบุ รี พระนครศรีอยุ ธยา อางทอง สุ พรรณบุรี ราชบุรี
ฉะเชิงเทรา เปนต น มีคณะละครที่รับงานแสดงทั่วไป รูปแบบ
และวิธี การมีการจ างเหมาแสดงผูกเรื่องต างๆ ที่นํ ามาจาก
วรรณคดี วรรณกรรมพื้นบาน เรื่องที่ผูกขึ้นมีเนื้ อหาที่เรี ยกวา
จักรๆ วงศ ๆ กอนการแสดงมีการตั้งเครื่องบวงสรวง ตั้งศาล
เพียงตา ตั้งแทนบูชา ประกอบพิธีกรรมเพื่อบอกกลาวตอสิ่ง
ศักดิ์สิทธิ์เหนือธรรมชาติให รับรู ถึงการแกบนเพื ่อคลายพันธ
สัญญา มีนั กแสดงแตงกายยื นเครื่องพระ – นาง รําบวงสรวง
มีบทรองประกอบการบรรเลงดนตรี สวนการแสดงที่เปนเรื่องราว
บางแหงจัดพื้นที่เปนลานหรือในอาคาร บางแหงปลูกโรงแสดง
ระยะเวลาของการแสดงตามที่คณะละครตกลงกับเจ าภาพ
แนวคิ ดของเรื่ องละครชาตรีได กำหนดเปนเครื่ องเชื่อมต อ
ระหวางสิ่งศักดิ์สิ ทธิ์เหนือธรรมชาติ กั บความเปนจริงของผู คน
ในโลกมนุษย ความเชื่อที่ปรุ งแตงใหศิลปนปฏิ บัติหนาที่ รำ รอง
แสดงบทบาทของนักแสดงทารายรำ หรื อผูกเรื่องแสดงถวาย
๒๑
มกราคม-มีนาคม ๒๕๕๖