Page 18 - นิตยสารวัฒนธรรม ปีที่ ๕๒ ฉบับที่ ๑ มกราคม-มีนาคม ๒๕๕๖

๑๖
สาดจูด หรือเสื่อกระจู ด บริเวณภาคใต
ลายใยแมลงมุม ลายสานแบบหนึ่งตองวางตอก
ยืนเปนคูๆ วางขนานกัน จากนั้นสานเสนทแยงขัดกันเปนคูๆ
หากสานหกคู จะเปน ลายใยแมลงมุมหกเหลี่ยม หากสานแปด
คูจะเปน ลายใยแมลงมุมแปดเหลี่ยม ลายใยแมลงมุมนิยมสาน
ภาชนะที่ ตองการความสวยงาม เช น ถาดผลไม กระเชาผลไม
กระเชาดอกไม
ประเภทลายประดิษฐ เปนลายอิสระที่คิดขึ้นใหม
อาจเปนลายที่ไมอยู ในระเบียบของลายขางตน เช น ลายที่
เลียนแบบมาจากลายผา เชน ลายขิด หรือลายประดิษฐเปน
ตั วหนังสือ อาจสานเป นลายพัด ลายเสื่ อสําหรั บใช เปน
ฝาเพดาน
ประเภทลายถัก ผูก รัด มัด ไขว บิด
ลายประเภทนี้มั กเปนกลวิธี ขั้นสุดท ายของการทํา
เครื่องจักสานเพื่อใหเครื่องจักสานสมบูรณ แข็งแรง สวนมาก
เปนการเขาขอบหรือเก็บริมภาชนะเครื่องใช จักสาน นอกจาก
ใชวิธีถักแลว ยังใช การสอดไขวกันเปนเกลียว เชน ริมเสื่อที่ ใช
เสนหวายสอดขั ดไขวกันเปนเกลียวเพื่ อปองกันไมใหริ มเสื่อ
หลุดลุย หรือใชการเย็บ (sewn) ชวย เช น การเย็บริมหมวก
ใบลานหรือใบตาล
ดังนั้น กระบวนการจักสานจึงไมจํากัดเฉพาะการสาน
เทานั้น หากแตยังตองอาศัยกลวิธีอื่นๆประกอบดวย เชน การถัก
(plaiting) มักเริ ่มจากมุมซายมือขึ้นไปทางขวามือจนถึงปลายสุด
ดานบน การสานเสื่อในภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต มีกลวิธี
ใชวั ตถุดิบ และลวดลายคลายคลึงกัน เช น เสื่อใบเตยหรือ
เสื่ อปาหนั นนิ ยมสานในบริ เวณภาคใตของไทย บริ เวณ
เกาะมินดาเนา ประเทศฟลิปปนส สุมาตราตะวันออก ประเทศ
อินโดนี เซี ย เสื่อปาหนันแต เดิมใชสําหรับปูนอน แตป จจุบัน
ใช ทําภาชนะตางๆหลายชนิด เชน กระเป าถือ ที่รองจาน
เบาะรองนั่ ง ใชแขวนตกแตงผนัง ใบปาหนันที่นํามาสานเสื่อ
มีทั้ งปลอยใหแหงตามธรรมชาติ ตม หรือยอมใหเปนสีตางๆ
การสานเสื่อในบริเวณเอเชียตะวันออกเฉียงใตมักสานในแนวทแยง
ซึ่งคลายคลึงกับเสื่อปาหนันในบริเวณภาคใต ของไทย