วารสารวัฒนธรรม เมษายน - มิถุนายน ๒๕๕๗ - page 70

70
จากเด็กขี้ อายฉายแววศิลปิ น
เมื่อยั งเด็กนั้ น แม่บานเย็นค่อนข้างจะเป็นเด็ก
เรียบร้อย ขี้อาย ไม่ ค่อยกล้าแสดงออกนัก เมื่อจะพูดก็พู ด
เบาๆ นิ่งๆ แต่เนื่องจากคุณพ่อคุณแม่ ซึ่งก็คือ “คุณแม่เหมือย
และคุณพ่ อสุดตา รากแก่ น” ชื่ นชอบในศิลปะการแสดง
หมอล�ำ และอยากให้ลูกสาวเป็นนักร้องหมอล�ำ ทางญาติๆจึง
ปรึกษาหารื อกัน เพื่อที่จะท�ำให้แม่บานเย็นไปเรียนร้องหมอล�ำ
แต่ด้วยอุปนิสัยที่เป็นคนขี้อาย ก็ปฏิเสธในทันที เพราะไม่กล้า
แสดงออกบนเวที
แต่ ถึงกระนั้ นแม่ของแม่ บานเย็ นก็ออกอุ บาย
ให้ เลือกระหว่างไปขายไอติ มหลอดกั บเรียนร้องหมอล� ำ
ซึ่ งการขายไอติมหลอดสมั ยนั้นจะต้องสะพายถังไอติ ม
แล้วก็เดินขายตามหมู่บ้าน ซึ่งในความคิดของแม่บานเย็นเห็นว่า
จะต้องอายมากกว่าการเป็นหมอล�ำแน่นอน จึงได้ตัดสิ นใจ
ไปเรียนร้องหมอล�ำในที่สุด และด้วยการสนับสนุนและช่วยสอน
หลังเลิกเรียนจากครูหนูเวียงทุกๆ วัน แม่เหมือยจะควบคุม
และเคี่ยวเข็ญให้ท่องจ� ำกลอนล�ำให้ ได้อย่ างน้อยวั นละ ๑
กลอนล� ำ ซึ่งแต่ละกลอนจะมีความยาวเท่ากั บเพลงลูกทุ่ง
๓ - ๔ เพลงต่อกัน
แต่ ด้วยความที่ ถูกบั งคับให้ เรี ยนร้ องหมอล� ำ
ตั้ งแต่ แรก ก็เลยไม่มีความสุ ขนัก อีกทั้ งยั งกลัวพ่อแม่ ตี
ดังนั้ นพอเห็นเนื้อเพลงหมอล�ำก็ง่วง และแอบงีบหลั บ กระทั่ง
แม่เหมือยแอบย่องเอาน�้ำมาสาดก็ เคยมี ซึ่งพอเห็นแม่มา
แม่ บานเย็นเป็นต้องสะดุ้งตื่นขึ้นมาร้ องหมอล�ำโดยอัตโนมั ติ
ทันที
ร�่ำเรี ยนหมอล�ำอยู่ประมาณ ๒ ปี เรียนรู้กลอน
ของหมอล�ำหลากหลาย มีทั้งล�ำสั้ น ล�ำยาว ล�ำเต้ย เต้ยพม่า
เต้ยหัวโนนตาล เป็ นต้น ด้วยการท่ องกลอนล�ำมากมายกว่า
๕๐๐ กลอน ทั้งเดี่ยว ทั้งคู่ เพื่อไว้ใช้ร้องโต้กันไปกันมากับ
หมอล�ำฝ่ายชาย กระทั่งสามารถออกแสดงหมอล�ำได้ ขณะที่
มีอายุเพี ยง ๑๔ ปีเท่านั้น นับได้ว่าเป็นก้าวแรกของการแสดง
หมอล�ำของแม่บานเย็น และเริ่มโด่ งดังตั้ งแต่อายุ ๑๗ ปี
แม้ ขณะนั้นจะยังไม่ชอบหมอล� ำนั ก เนื่องจากถู กบั งคับ
ตั้งแต่แรก แต่ปัจจุบันนี้หมอล�ำคื อชีวิ ตจิตใจของแม่บานเย็น
เรียกได้ว่าชอบมาก ขนาดลู กๆ บอกให้เลิกร้องหมอล�ำ
เพราะไม่สบาย ก็ยังไม่เลิกเลยทีเดียว และท� ำให้ระลึกถึ ง
พระคุณพ่อแม่ที่เคี่ยวเข็ญให้ร้องหมอล�ำทุกครั้งไป
พั ฒนาการในการแสดงหมอล�ำของแม่บานเย็ น
มีมาอย่างต่อเนื่อง จากตอนแรกที่ล�ำเดี่ยว ก็เริ่มมุ่ งสู่การแสดง
หมอล�ำกลอน (ล�ำคู่) โดยใช้ความสามารถในการล�ำกลอนตาม
แบบฉบับที่ครูสอน ร่วมกับปฏิ ภาณไหวพริบที่เฉลียวฉลาด
ท�ำให้สามารถด้ นกลอนสดแข่งกับหมอล�ำชายที่ล� ำคู่กันได้
อย่างสมน�้ำสมเนื้อ บางครั้งแม้หมอล�ำคู่จะเป็นผู้ใหญ่กว่า มีอายุ
และประสบการณ์ในการร้องหมอล�ำมากกว่า แต่แม่ บานเย็น
ก็มักจะชนะในการล�ำคู่อยู่บ่อยๆ เนื่องจากมีความสามารถ
ในการร้องโต้ตอบ โดยใช้ปฏิภาณไหวพริบได้ดี น�้ำเสียงไพเราะ
มีลีลาการฟ้อนร�ำอ่อนช้อยสวยงาม ประกอบกับมีรูปร่าง
หน้าตาสวย จึงท�ำให้แม่บานเย็นเป็ นศิลปินหมอล� ำที่ผู้คน
ให้ความนิยมชมชอบมากขึ้นเรื่อยๆ