Page 33 - วารสารวัฒนธรรม ตุลาคม - ธันวาคม ๒๕๕๖

31
ตุลาคม-ธันวาคม ๒๕๕๖
งานช่างลายกำ�มะลอ
ลายกำ�มะลอ เป็ นงานจิตรกรรมตกแต่งที่มักเขียน
เป็นรูปภาพมากกว่ าลวดลาย ใช้สีฝุ่นผสมด้ วยยางรักหรือ
รักน้ำ�เกลี้ยง ซึ่งทำ�หน้าที่ยึดสีให้จับติดกับพื้นที่มักทาไว้ด้ วย
ยางรักเป็นสีดำ� สีฝุ่นแต่ละสีเมื่อผสมกับยางรักสี ดำ�ก็มักจะ
กลายเป็นสีหม่นลง เมื่อนำ�มาเขียนระบายเป็นรูปภาพขึ้นบน
พื้ นที ่ ทายางรักสีดำ�ไว้แต่แรก ก็จะเกิดเป็นรูปภาพที่เด่นชัดขึ้น
ตัวรู ปภาพเหล่านี้ จะตั ดเส้นด้วยรั ก โรยฝุ่ นทองหรือปิ ด
ทองคำ�เปลวเป็นเส้ นล้อมรูปภาพ สีส่วนรวมจะเป็ นสีหม่น
กลมกลืนไปกับพื้ นภาพสีดำ � ส่วนที่เด่นชัดอยู่ ตรงเส้นรอบ
นอกของรูปภาพที่ เป็นสีทอง รวมทั้งสีทองของเส้นที่แสดง
ส่วนละเอียดต่างๆ งานช่างลายกำ�มะลอมี ๓ ประเภทคือ
ประเภทเขียนสี ประเภทผสมระหว่ างลายรดน้ำ�กับการเขียน
สี และประเภทปิดทองทั บไปบนรูปภาพแล้วตัดด้วยรั กสีดำ�
ดูรวมๆ แล้วเหมือนกั บลายรดน้ำ� แต่วิธีการนั้นแตกต่ างกัน
ลายกำ�มะลอมักใช้ ตกแต่งบนบานประตู-หน้าต่าง
ฝาตู้ ฉาก ลับแล หน้าใบประกับคั มภีร์ อัฒจันทร์ ที่ตั้ งพระ
เป็นต้น ชาวจี นคงริ เริ่ มที่ ทำ�ขึ้ นก่ อน โดยเขียนตกแต่ ง
เครื่องเรือน การเขียนลายกำ �มะลอของไทยปรากฏขึ้น
เมื่ อปลายสมั ยกรุ งศรี อยุ ธยา สั นนิ ษฐานว่ าคนจี นนำ �
เครื่ องเรือนตกแต่งลายกำ�มะลอเข้ามากั บเรือสำ�เภา ต่ อมา
คนจีนที่เป็นช่างไม้เข้ามาตั้งบ้านรับจ้างต่อเครื่ องเรือนขาย
ในกรุงศรีอยุธยาหลายแห่ง ซึ่ งคงมีช่างเขียนลายกำ�มะลอ
ลายกำ �มะลอประดับฉากกั้นห้อง
ภายในพิพิธภั ณฑสถานแห่งชาติ พระนคร
บานประตูพระอุโบสถ วัดราชบพิธสถิตมหาสีมาราม
สมัยรัชกาลที่ ๕ ประดับมุกเป็นลายเครื่องราชอิสริยาภรณ์