Page 54 - วารสารวัฒนธรรม กรกฎาคม - กันยายน ๒๕๕๖

ก่อนถึงวันงานที่วั ดเล็กๆ ของหมู่บ้าน จะคลาคล่ ำ�
ไปด้ วยชาวบ้านหญิงชายที่ มาช่ วยกันตระเตรี ยมสถานที่
ศาลาการเปรี ยญถูกตกแต่งอย่างสวยงามตามวัสดุที่มีอยู่
ตามหมู่บ้าน ฟางข้าวหลังฤดูเก็บเกี่ ยวที่เพิ่งผ่านไปไม่นาน
ถูกนำ�มามัดกั บไม้ไว้ สำ�หรับเสียบ ‘ดอกโน’ (สันนิษฐานว่ า
อาจจะมาจากดอกโสน) และเอาไว้ปักระย้าดอกไม้ที่ประดิษฐ์
จากข้ าวตอกและเส้นฝ้ ายหลากสีสัน ทั้งภายนอกภายใน
ศาลา มี การปัก ‘ธงชัย’ ไว้โดยรอบทั้ง ๘ ทิศ ส่วนแท่นสำ�หรับ
ตั กบาตรดอกไม้ และตั กบาตรข้าวพั นก้ อนถูกตั้ งไว้ กั บ
เสาธงชัยตามทิศทั้งแปด การทำ �ข้าวพันก้อน เมี่ ยงพันคำ �
เครื่ องบูชาธู ปเทียนต่างๆ แต่ละบ้ านจะแบ่งงานช่ วยกัน
ตระเตรี ยมคนละไม้คนละมือ กระทั่งได้เครื่องเคราครบครัน
ครั้ นพอถึงย่ำ�รุ่งของวันเทศน์มหาชาติ (ราวตีสาม
ตีสี่ ) ชาวบ้านจะพากันทยอยออกไปตักบาตรข้าวพั นก้อน
เมี่ยงพันคำ� และเที ยนพันเล่มที่วัด ในเช้ าวันนั้นหลังจากที่
ถวายภั ตตาหารเช้าเสร็ จสิ้น พระภิ กษุสงฆ์จะทำ �การสวด
คาถาพัน เสร็จแล้วจึงเริ่ มต้นเทศน์ มหาชาติเรื่อยไปตลอดทั้ งวัน
ต่ อเนื่องไปจนกระทั่ งถึ งตอนค่ำ � แล้ วพลันที่ การเทศน์
ในกัณฑ์ที่ ๑๓ จบลง นั่นก็เป็นอันว่างานบุญผะเหวดประจำ�ปี
ได้ เสร็ จสิ้ นลงแล้ วอย่ างสมบู รณ์ ซึ่ งตามความเชื่ อ
ของชาวบ้านนั้น การได้ ฟั งเทศน์มหาชาติจนจบครบทั้ ง
๑๓ กัณฑ์ ถื อเป็นการสั่งสมบุ ญบารมีอันยิ่งใหญ่ ให้กั บ
ตัวเอง เป็ นต้นทุนสำ�หรับชาติภพหน้าที่จะได้ไปเกิดในสังคม
พระศรีอริยเมตไตรย ตามความเชื่ อความศรัทธาที่บรรพบุรุษ
ได้บอกกล่าวสืบต่อกันมาแต่ครั้งโบราณ
กล่าวโดยรวมแล้วงานบุ ญประเพณีเทศน์มหาชาติ
ที่แม้ ว่าจะมี รู ปแบบและรายละเอียดแตกต่ างกันไปตาม
แต่ ละชุ มชน แต่ละภู มิภาค หากแต่ แก่นแกนอั นเป็ น
หัวใจสำ�คั ญของงานบุญประเพณี นี้ โดยเฉพาะในแง่มุม
ทางสังคมก็คือ เป็ นการสืบทอดและดำ�รงไว้ซึ่งวิถีวั ฒนธรรม
ของชุมชนบนพื้นฐานหลักการแห่งพุทธศาสนา ที่มุ่งให้ผู้คน
ในสังคม มีความเสียสละ มีความเมตตา กรุณา เอื้อเฟื้อดู แล
กันและกัน มุ่งสร้างสังคมแห่งสันติ สุข ซึ่งงานบุญประเพณีเทศน์
มหาชาตินั้นก็มีนัยความหมายที่ชัดเจนในเรื่ องของการสร้าง
สั งคมที่ เป็นสุ ข โดยเฉพาะคติความเชื่ อที่พู ดถึ งสังคม
พระศรีอริยเมตไตรย ซึ่ งถือเป็นสังคมอุ ดมคติของชาวพุทธ
กล่ าวคื อเป็ นสั งคมที่ไม่ มีการเบี ยดเบียนกั นและกั น
มีเศรษฐกิจที่ดี ข้าวปลาอาหารสมบู รณ์ พูนผลผู้ คนไม่ มี
อดอยากยากแค้น เป็นสังคมที ่ ทุกคนเฝ้าหวังและปรารถนา
อยากจะให้เกิดขึ้ นจริง