Page 45 - วารสารวัฒนธรรม กรกฎาคม - กันยายน ๒๕๕๖

43
กรกฎาคม-กันยายน ๒๕๕๖
วิธีการตั้งหมากรุกไทย
กระดานหมากรุกไทยภายในแบ่งเป็ นช่องสี่เหลี่ยม
จตุรัสด้ านละ ๘ ช่อง มีสีเดียว และมีขอบสองข้างไว้เก็บ
หมากที่ถูกกิน ตัวหมากรุกใช้สีแตกต่างกันอย่างเห็นได้ชัดเจน
เช่น สีขาว-ดำ� แดง-น้ำ�เงิ น โดยแต่ละฝ่ายจะมีจำ�นวนเท่าๆ
กัน การตั้งตำ�แหน่งตรงข้ามแถวที่ ๑, ๓, ๖ และ ๘
เริ่มจากเรือทั้ง ๒ ลำ� วางชิดขอบกระดานด้านริมสุด
ทั้งซ้ายและขวา
ม้า ๒ ตัว วางชิดกับเรื อ ถัดเข้ามา ทั้งซ้ายและขวา
โคน ทั้ง ๒ ตัว วางเรียงถัดม้าเข้ามา ทั้งซ้ายและขวา
ตรงกลางเหลือ ๒ ตำ �แหน่ง เป็ นที่ตั้ง ขุน กับ เม็ด
(หลักควรจำ �คือ เม็ดต้ องวางทางขวาของขุน)
เบี้ย วางเรียงหน้ากระดานตามที่แถวที่ ๓ และ ๖
เมื่อเรียงครบหมากทุกตัวจะอยู่ในตำ �แหน่งเดียวกันยกเว้น
เฉพาะขุน
วิธี การเล่นหมากรุกไทย
ผู้เล่ น ๒ ฝ่าย ซึ่งจะผลัดกั นเดินหมากของฝ่ ายตน
สามารถเดินได้ครั้งละ ๑ ตั ว โดยมีการกิ นกันได้ดั งนี้
๑. ถ้าเดิ นหมากของฝ่ายตัวเองไปในตำ�แหน่งที่
หมากของฝ่ายตรงข้ามตั้งอยู่ หมากของฝ่ ายตรงข้ามจะถู กกิน
และนำ�ออกนอกกระดาน ยกเว้นขุนจะถูกกินไม่ ได้
๒. ถ้าเดินหมากไปในตำ�แหน่ งที่ตาต่อไปสามารถ
กินขุนของฝ่ายตรงข้ามได้ จะเรียกว่า “รุก” โดยตาต่อไป
ฝ่ายตรงข้ามต้ องป้องกันหรือเดินหนี ไม่ให้ขุนอยู่ในตำ�แหน่ง
ที่จะถู กกิน
๓. ถ้าขุ นถูกรุ กอยู่และไม่สามารถเดินหนี หรือ
ป้องกั นการรุกได้ จะถื อว่ารุกจนและเป็นฝ่ายแพ้
๔. ถ้าขุนไม่ ถูกรุก แต่ในตาต่ อไปไม่สามารถเดิน
หมากตัวใดๆ ได้ เลย ก็จะเรียกว่า “อั บ” และจะเสมอกัน
กฎกติกาและมารยาทในการเล่ น
หมากรุกไทย
๑. การเล่นจะสลับกันเดิ นคนละ ๑ ตา โดยฝ่ายใด
เดินก่อนก็ได้ แล้วแต่จะตกลง
๒. มารยาทของการเดินหมากรุ ก ถ้ าเกิดจั บ
ตัวหมากตัวใดแล้ ว ต้องเดินตัวนั้น และถ้าเดินไปแล้วจะยื้อ
กลับเดินใหม่ไม่ได้ ถ้าเกิดยังไม่ ปล่อยมื อ สามารถยื้อกลับได้
แต่ต้องเดินหมากตัวที่จับเท่านั้น
๓. ถ้ าเกิดเราและฝ่ ายตรงข้ามเดิ นหมากจะไป
กินขุน ก็ ควรจะพูดว่า “รุก” เพื่อเตือนเขาว่ า ตาต่อไปเราจะ
กินขุนเขาแล้วนะ ให้ เขาเดินหลบขุ นไป ไม่ควรฉวยโอกาส
กินขุน
๔. ไม่ควรเดินหมากล้อเลียน หรือเดินซ้ำ�ไปซ้ำ�มา
ที่เดิม ถ้าไม่จำ�เป็น
๕. ผู้ชมที่กำ�ลั งดูผู้อื่นเล่ นอื่นอยู่ ก็ไม่ควรจะบอก
หรือชี้ทางให้ผู้เล่ นฝ่ายหนึ่งฝ่ายใด
๖. ควรมีน้ำ�ใจนักกีฬา รู้จักแพ้ รู้จักชนะ รู้จักอภัย