Page 31 - วารสารวัฒนธรรม ฉบับ ๒

กรกฎาคม-กันยายน ๒๕๕๕ 29
ชั้ นเชิ งช่ าง
วิวัฒน์ พันธวุฒิยานนท์
ภาพ :บันสิทธิ์ บุณยะรัตเวช
ปัตตานี
ลองหลั บตา นึ กภาพดิ นแดนปลายด้ามขวาน...ไปจนสุ ดแหลมสุวรรณภู มิราวสั ก ๒๐๐ ปีก่ อนย้ อนขึ้ นไป
ครั้งยั งไม่มีเส้นแบ่งพรมแดนเป็นสากล นึกถึงเกาะน้อยใหญ่ตอนใต้ ลงไปที่รู้จักกันว่ า สุมาตรา ชวา บาหลีฯลฯ
ที่นั่นมีผู้คนปะปนอยู่ร่ วมกันหลากหลายชาติ พันธุ์กลุ่มหลั กเปรียบดังเจ้าของบ้านคือ ชาวชวา-มลายู ซึ่งถื อศาสนา
อิสลาม ในหมู ่ชนเหล่านี้ชุดแต่งกายของชายจะเห็ นเด่นชัดว่านิยมนุ่งผ้าโสร่ง โพกผ้าพันศี รษะ นอกจากนี้แทบทุกคนจะ
เหน็บ “กริช” ตรงเอว ชายหนุ่มต่างวัยนิยมพกกริชติดตัว ด้วยความรู้สึกภาคภูมิและสามารถจะชั กออกมาใช้ได้คล่องเมื่อจ�ำเป็น
จนมีค�ำกล่าวกันว่า ชายชวา-มลายูไม่เคยไปไหนโดยไม่พกกริช
“กริช” มีดสั้นสองคม ส่วนใหญ่ใบคดแบบลอนคลื่น นับเป็นสิ่งแสดงฐานะ เกียรติศักดิ์ความเป็นชายของคนสมัยนั้น
และบางคนเชื่อว่าศาสตราวุธนี้ ประทานมาจากพระเจ้า
เวลาผ่านไป...หากเราเดินทางไปในพื้นที่ภาคใต้ตอนล่างของประเทศไทยทุกวันนี้คุณคิดว่าจะพบเห็นกริชไหม
ค�ำตอบคือ ไม่เพียง “พบ” เท่ านั้น กริ ชยังคงเป็นความภาคภูมิ ใจของผู้ชายจ� ำนวนมากส�ำหรับการได้ครอบครอง
ยังเป็นศาสตราวุธที่ สัมพันธ์กับเรื่องราวความเชื่อ พลังเหนือธรรมชาติอย่างแน่นแฟ้นในคนหมู่หนึ่ง
แม้กริชมิใช่อาวุธหรือเครื่องประดั บบารมีที่พกพาไปไหน ๆ อย่างอิสระเหมือนสมัยก่อนก็ตาม
กริชกลายเป็นของสะสมส่วนตัว หรือมรดกตกทอดของตระกู ล เราอาจพบเห็ นกริชได้ในพิพิธภัณฑ์ต่ าง ๆ ไม่ว่า
พิพิธภัณฑ์ของทางราชการหรือพิพิธภัณฑ์ พื้นบ้าน พบในศิ ลปะการแสดง ร�ำสิละ มะโย่ ง หรือรองเง็งแบบโบราณ ประการ
ส�ำคัญ เรายังจะได้พบช่างท้องถิ่นจ�ำนวนหนึ่ง สืบทอดงานฝีมือท�ำกริชแบบดั้ งเดิมเอาไว้ซึ่งสามารถเยี่ยมชม ศึกษา หรือแม้แต่
ซื้อหามาเป็นของที่ระลึ กได้จากกลุ่มท�ำกริชหลายแห่ง
กริชยาวเพียงคืบกว่า ๆ แต่มี ต�ำแหน่งแห่งที่ในชุมชนมาเป็นหลายร้อยปีเช่นนี้ มีความเป็นมาอย่างไร
< กริชปัตตานีได้รั บการยอมรับว่าขลั ง
สง่าสมเกียรติยศ หมดจดงดงาม
จุดเด่ นอยู่ที่ด้ามหรือ “หัวกริช”
สลักเสลาเป็นรูปสัญลักษณ์หั วนกพังกะ