Page 22 - วารสารวัฒนธรรม ฉบับ ๒

20 วัฒนธ รม
โนรานั บเป็ นความบันเทิ งทางวัฒนธรรมที่ฝั งลึกใน
เลือดเนื้อของคนภาคใต้โนรามี ลักษณะของพิ ธีกรรมอยู่
ในตัว บางครอบครัวต้องท�ำพิธี แก้บนเลี้ยงผีตายายโนรา
ทั้งเพื่อเซ่นผี บรรพบุรุ ษ และเพื่อความสงบเรี ยบร้อยความ
รุ่งเรืองของชีวิตสมาชิกในบ้าน
ความนิยมในโนราของชาวบ้านภาคใต้นั้น มีมากขนาด
ที่ เจ้าฟ้ ามหาวชิราวุ ธ (ภายหลั งเสด็จขึ้ นครองราชย์เป็ น
พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว) เคยทรงบั นทึกไว้
เมื่อ พ.ศ. ๒๔๕๒ ว่า
“ค่าหาก็ ๒ บาทเท่านั้น ถ้าเป็นละครบางกอกก็ตาย แต่
มโนห์ราพอแล้ ว เพราะไม่ต้องซื้ ออะไรกิน ไปไหนชาวบ้ าน
ต้องเลี้ยงตลอดทาง ราวกับเจ้าหรือขุนนางผู้ใหญ่ ”
และส�ำหรั บชาวบ้านภาคใต้แล้ ว เป็นนายโรงโนราดู
จะมี เกี ยรติมี ศักดิ์ ศรี มีอิ สระในตัวยิ่ งกว่ าอาชีพเจ้านาย
ข้าราชการอั นสู งส่งยิ่งในสมั ยนั้นเป็นไหนๆ ด้วยเหตุ ดังที่
เจ้ าฟ้ ามหาวชิราวุธทรงเล่ าเรื่องนายโรงโนราคนหนึ่ ง คือ
นายคลิ้ง ว่ า
“นายคลิ้งนั้ นเจ้าคุ ณรั ษฎาก็ได้เคยใช้เป็นทนายสนิท
อยู่เหมือนกัน ภายหลั งออกจากเจ้าคุณไปเป็นก�ำนั น แต่ไม่
พอใจได้ ลาออกเสียจากต�ำแหน่งก�ำนั น ออกไปเล่นมโนห์รา
ตามเดิม นายคลิ้งเป็นคนที่ช่างพู ดมาก เจ้าคุ ณรัษฎาท่าน
เล่าว่า เมื่อลาออกจากต� ำแหน่งก�ำนัน ในกรมหลวงด�ำรงได้
รั บสั่งถามว่าเหตุใดจึงลาออก นายคลิ้งทูลชี้แจงว่า เป็ นก�ำนัน
ที่ ไหนจะสู้เป็นมโนห์ราได้ อย่าว่าแต่จะให้ เป็นก�ำนันเลย
บั นเทิงศิ ลป์
นิ พัทธ์พร เพ็งแก้ว
ภาพ :สกล เกษมพันธุ์, วิจิตต์แซ่เฮ้ง
โนราภาคใต้
> ลูกหลานโนราเชื่ อว่าเสน (หรือปาน)
เกิดจากการกระท�ำของผีเสน
ต้องให้โนรามาท�ำพิธี เหยียบเสน
เช่ นในภาพนี้โนราก�ำลังใช้ปลายนิ้ วเท้า
แตะปานแดงที่ก้นเด็กทารก