นิตยสารวัฒนธรรม ฉบับ ๔ ปีพ.ศ.๒๕๕๗ - page 26

26
เอกสารการอ้างอิง
ธนิต อยู่โพธิ์ (๒๕๑๖). ศิลปะละคอนรำ�และคู ่มือนาฏศิลปไทย. พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พรองค์เจ้าเฉลิมพลทิฆัมพร
โปรดให้พิมพ์ในงานฉลองพระชนมายุ ๕ รอบ. กรุงเทพมหานคร: ห้างหุ้นส่วนจำ�กัด ศิวพร.
มนตรี ตราโมท. (๒๕๑๘). การละเล่นของไทย. (พิมพ์ครั้งที่ ๒) กรุงเทพมหานคร: กรมศิลปากร.
สุรพล วิรุฬห์รักษ์. (๒๕๔๗). วิ วัฒนาการนาฏศิ ลป์ไทยในกรุ งรัตนโกสินทร์. (พิมพ์ครั ้งที่ ๒) กรุงเทพมหานคร:
สำ�นักพิมพ์แห่งจุฬาลงกรณ์มหาวิ ทยาลัย.
ข้อมูลเพิ่มเติม
http://bit.ly/culmag4-1
กระอั้วแทงควาย
กระอั้วแทงควาย มีผู้แสดง คือ ตากระอั้ ว (สามี)
นางกะแอ (ภรรยา) และควาย โดยมี คนสวมเข้ าไปใน
หุ่นควาย ผู้เล่นเป็นกระอั้วสวมเสื้ อหรือถอดเสื้อก็ได้ ถือหอก
ผู ้ ที่เล่ นเป็ นนางกะแอ แต่งตัวเป็ นผู้หญิ ง ผั ดหน้ าขาว
บางครั้ งมีการแต้มไฝเม็ ดใหญ่ กระเดียดกระทาย (กระบุง
ขนาดเล็ก) อาจถื อร่มเพิ่มอีกก็มี ขณะเล่นใช้ร่มคอยค�้ำควาย
ไว้เพื่อป้องกั นตัว วิ่งหลบหลีกควายมิให้เข้ามาท�ำร้าย
ลักษณะการแสดงไม่ซับซ้อน มุ่งความสนุก ชวน
ขบขั น ด�ำเนินเรื่องการล่าควาย ระหว่างที่ แสดงนักแสดง
ท�ำท่าทางขบขันต่างๆ เช่น การหลอกล่อ การหลบหนี ควาย
ที่ ถูกตามล่า เมื่อจวนตั วควายก็วิ่ งไล่เข้าในทั้ งตากระอั้ว
และนางกะแอ มี ท่าทางตกใจนางกะแอร้องหวีดว้าย สร้าง
ความสนุ กขบขั น ในตอนท้ ายของการแสดง ทั้งสองคน
สามารถล่าควายได้ ส�ำเร็จ
การแสดงมหรสพหลวงในพระราชพิ ธีส� ำคัญ
๕ ชนิด คือ โมงครุ ่ม กุ ลาตีไม้ ระเบง แทงวิสัย และ
กระอั้วแทงควาย เป็ นการแสดงร่วมฉลองงานสมโภช
มีความหมายด้านความสมบูรณ์ของพิ ธีที่จัดขึ้น มีบทบาท
ส� ำคัญต่ อสั งคมและวัฒนธรรมไทยโดยเฉพาะการแห่ ง
พระราชพิ ธี มีการตั้งหน่ วยงานคื อกรมมหรสพดูแลและ
รับหน้ าที่ จัดหา ฝึกซ้อม จนมี ผู ้แสดงที่สามารถแสดงได้
เมื่อมีงานพระราชพิ ธี การแสดงนี้ นับว่ ามีความส�ำคัญมาก
มาตั้งแต่อดีต ในปัจจุ บันเป็นศิลปะการแสดงที่หาชมได้ยาก
จึงมีความจ�ำเป็นอย่างยิ่งที่ต้องอนุรักษ์ไว้ กรมส่งเสริมวัฒนธรรม
จึงประกาศให้การแสดงหรือการเล่ นมหรสพหลวงนี้เป็ น
มรดกภูมิปัญญาของชาติ ในปี พ.ศ. ๒๕๕๔