วารสารวัฒนธรรม มกราคม - มีนาคม ๒๕๕๗ - page 34

34
มุ ขปาฐะ-ลายลักษณ์
วีรวุฒิ หาญสมบัติ
เจ้าแม่ลิ้มกอเหนี่ ยว
ต�ำนานความกตัญญูคู่ฟ้า
ต� ำนาน “ เ จ ้ า แ ม ่ ลิ้ ม ก อ เ ห นี่ ย ว ” มี ความเกี่ ยวพั นกั บ
ประวัติศาสตร์ เรื่องเล่า โบราณสถาน รวมไปถึ งประเพณีวัฒนธรรมของ
ผู ้คนในจั งหวั ดปัตตานีมาแต่ หนหลั ง ไม่ เฉพาะเมืองไทยเท่ านั้นที่ รู้ จัก
นามของเจ้าแม่ลิ้มกอเหนี่ยว แต่ชาวจีนในสิงคโปร์ มาเลเซีย รวมถึงฮ่องกง
ต่างก็รู้ จักและเคารพศรัทธาในเจ้าแม่เหมือนกัน จากการบอกเล่าสืบต่อกันมา
และบั นทึกในหลายๆ แหล่ง ซึ่ งมีเรื่ องราวทั้งที่ตรงกันและคลาดเคลื่อนบ้าง
แต ่ สาระส� ำคั ญนั้ นไม ่ แตกต ่ างนั ก โดยเฉพาะต� ำนานที่ กล ่ าวถึง
“ความกตั ญญู และความเด็ ดเดี่ยวในสั จวาจา” ของลิ้ มกอเหนี่ ยว
ที่ผู้ คนยกย่องนับถือ กระทั่งเรียกขานว่า เจ้าแม่ เทพ หรือเซียน ๑ เช่นในปัจจุบัน
อย่างไรก็ ตาม เรื่องราวดังกล่าวนี้ เราน�ำเสนอในเชิงเรื่องเล่าหรือมุขปาฐะ
มิใช่เรื่ องราวเชิงประวัติศาสตร์ เพียงแต่อ้างอิงประวัติศาสตร์บางส่วนเท่านั้น
๑“เจ้าแม่” เป็นคำ�เรียกขานเทพารักษ์ผู้ หญิงที่ ถือว่าศักดิ์สิ ทธิ์ ซึ่ งจะให้ความปกปักรักษาได้ “เทพ” ก็ คือเทวดา ส่วนคำ�ว่า “เซียน”
หมายถึงผู้สําเร็จ หรือผู้ วิเศษ