Page 78 - วารสารวัฒนธรรม ฉบับ ๒

76 วัฒนธ รม
“เกิดความคิดเหมื อนว่าจากสองมิติเป็นสามมิติ ใช้
กล้ องดิจิทั ลเป็นเหมือนพู ่ กัน ส่วนเมมโมรีก็เป็นกระดาษ
แทนที่จะต้ องแสดงในห้องสี่เหลี่ ยม ก็เอาใส่ แผ่น (ซีดี) ไป
เปิดที่ ไหนก็ได้ ก็เป็นส่วนต่อขยาย เป็นมุมมองศิลปะของ
ผมที่ไม่ได้ลงกระดาษ ไม่ได้ลงผ้ าใบ แล้วก็เป็ นความคิด
มุมมองต่าง ๆ มี ทั้งมุมมองเกี่ยวกับศิ ลปะ เรื่องประวัติศาสตร์
แล้วก็อดไม่ได้ที่จะต้องมีสังคม-การเมื อง อะไรแบบนี้...”
ย้อนกลับมาที่เรื่ องหนังสื อของ สุชาติสวั สดิ์ศรีอี กครั้ง
ที่ ผ่ านมามีผู ้ยกย่ องไว้ว่า “สิงห์ สนามหลวง” เป็ น
“เสาหลักวงวรรณกรรมไทย” หรือเป็น “ตู้วรรณกรรมเคลื่อนที่”
ค�ำนิยมนี้ ส่วนหนึ่งย่ อมมีฐานที่มั่ นหยั่งลึกอยู ่ในห้องสมุด
ส่วนตั วของเขาที่สะสมมานานร่ วม ๕๐ ปีตั้ งแต่สมัยเป็ น
นักศึกษาธรรมศาสตร์เขาเล่าว่า “ผมโดนคนในบ้ านต่อว่า
ว่าท� ำให้บ้ านเป็นโกดังเก็บของ ซึ่งก็ ถูก หนั งสือก็งอกตลอด
เวลาต้องอาศั ยพื้นที่ห้องโน้นบ้ าง ห้องนี้ บ้าง...ก็คนชอบ
หนังสื อ รักหนังสือ จะให้ ท�ำอย่างไร...”
ห้องสมุดของ “สิงห์ฯ” เปรียบเสมื อนขุมทรัพย์วรรณกรรม
ที่มี หนังสื อมากมายอันมิอาจหาพบในหอสมุดแห่ งชาติหรือ
ห้ องสมุดมหาวิ ทยาลัยแห่งใด นักวิ ชาการและนักศึ กษา
จ�ำนวนไม่น้อยเคยได้ใช้ประโยชน์จากหนังสื อเหล่านี้ในการ
ศึกษาวิจัยมาแล้ว มีทั้งวรรณกรรมภาษาไทยและภาษา
อังกฤษ หนังสือศิลปะ หนังสือการเมือง หนังสื อต้องห้ามหรือ
หนังสือ “ใต้ดิน” หนังสื อพิมพ์ระหว่าง พ.ศ. ๒๕๑๖-๒๕๑๙
นิตยสารเก่ าชุดสมบู รณ์หลายสิบรายชื่ อ ทั้งหมดเข้าแถว
เรียงอยู ่เต็มตู้หนั งสื อและชั้นหนังสื อติดฝาทุกด้ านตั้งแต่พื้น
จดเพดาน และมี อีกมากที่อัดแน่นอยู ่ในลังวางซ้อนกั นสู ง
ท่วมหัวตามห้องหั บต่าง ๆ ทั่วบ้าน
แม้จะไม่เคยมีการท� ำทะเบียนหรื อส�ำรวจนับว่าสุชาติ
เก็บหนังสือไว้ ในบ้านเขาปริ มาณเท่าใด แต่ พอจะประเมิน
คร่าว ๆ ได้ว่าน่ าจะมีจ�ำนวนหลายหมื่นเล่ม
เกือบทั้งหมดจมน�้ ำไปพร้ อมกับบ้ านของ “สิงห์ ฯ”
ตั้งแต่ปลายเดือนตุ ลาคม พ.ศ. ๒๕๕๔
บ้านสวนรังสิตของสุ ชาติเผชิญน�้ำท่วมมาแล้วหลาย
ครั้งทั้ งในปีพ.ศ. ๒๕๓๘ และ ๒๕๔๙ เมื่อถึงปี๒๕๕๔
สุชาติประเมินสถานการณ์ว่าระดับน�้ำอาจสูงกว่าที่เคยบ้าง
แต่แล้วเมื่อ “น้ องน�้ำ” มาเข้าจริง ๆ ภายในวันเดียวระดั บน�้ำ
ท่ วมสูงจนยืนไม่ ถึง เขาตั ดสิ นใจว่าต้ องอพยพโดยด่วน
พ่อ-แม่-ลู ก คือสุชาติกับ “ศรีดาวเรือง” ภรรยา และ โมน
สวั สดิ์ ศรีบุตรชาย ต้องเกาะถั งแกลลอน ต้นกล้วย และ
กะละมั ง พยุงตัวว่ายน�้ำหนีออกจากบ้านกันอย่างทุลักทุเล
ต้นเดือนธันวาคม ๒๕๕๔ เมื่อกลับเข้าบ้านอีกครั้งหลั ง
น�้ำลด คราบน�้ำสูงสุดมือเอื้อมบ่งบอกระดับน�้ำในตั วบ้านของ
เขาว่าเกินกว่า ๒ เมตร สิ่งแรกที่ ปรากฏแก่สายตาเมื่อเข้าไป
ในบ้านได้ คือภูเขากระดาษเปื่อยยุ ่ยที่แปรสภาพจากหนังสื อ
ซึ่งจมน�้ำมานานแรมเดือน
สุชาติ ตัดสิ นใจกู้บ้านก่อนเป็ นอั นดับแรก พรรคพวก
เพื่อนฝูงพากันมาช่วยขนซากหนั งสือออกไปกองไว้รอบบ้าน
บ้าง ถมลงไปในท้องร่องสวนบ้ าง ซึ่งเพียงเท่านั้ นก็ต้องใช้
เวลาถึง ๕ วันเต็ม จากนั้นจึงเริ่มซ่อมแซมบ้านให้พออาศั ย
อยู่ได้ และเริ่มเก็บกู ้หนังสือส่วนที่ยังไม่เสียหายมากนั กไป
พลาง เช่ นหนังสือที่อยู่ตามชั้นระดับบนสุดติดเพดาน ซึ่งน�้ำ
ท่ วมไม่มิ ด บางเล่มยังพอเอามาตากผึ่งให้แห้ ง เปิดกรีดทุ ก
หน้าได้โดยไม่ติดกันเป็นปึ กเป็นก้ อน แต่สุดท้ายที่ ยังเหลือ
รอดมาล้วนตกอยู ่ในสภาพ “ซอมบี้” บวมพองอืดแทบทั้งสิ้น
ปลายเดื อนมกราคม ๒๕๕๕ มีการประกาศรายชื่ อ
ศิ ลปิ นแห่งชาติ ประจ� ำปีพ.ศ. ๒๕๕๔ จ�ำนวนเก้ าคน
ในสามสาขา หนึ่ งในนั้นคือ สุ ชาติสวัสดิ์ ศรีจากสาขา
วรรณศิลป์ประเภทเรื่ องสั้นและกวีนิพนธ์
พฤษภาคม ๒๕๕๕ การซ่ อมแซมและปรับปรุ งเรือน
หลังเก่ ายังไม่เรี ยบร้อยดีนัก
“นี่คืองาน ‘installation’ - ศิลปะติดตั้งจัดวางที่ลงทุนสูง
ที่ สุดของผม ตั้งชื่ อล้อยุคสมั ย ‘บ้าตัวภาษาอังกฤษ’ ไว้ว่ า
Don’t cry for me, Big Bags !”
เจ้าของบ้านพาชี้ชวนชมซากหนังสือที่ยังกองทับถมอยู ่
รอบ ๆ บ้ านสวน บางส่วนเริ่มกลื นกลายเป็ นเนื้อเดียวกั บ
เนื้ อดิน มีวัชพื ชไม้เลื้อยขึ้นปกคลุ ม