Page 71 - วารสารวัฒนธรรม ฉบับ ๒

หาความรู้เรื่อง “มรดกภูมิปัญญาทาง
วัฒนธรรม”
กระทรวงวัฒนธรรมจัดพิ มพ์หนังสือ
มรดกภูมิ ปัญญาทางวัฒนธรรมเมื่ อปี
พ.ศ. ๒๕๕๒ และ ปีพ.ศ. ๒๕๕๓ ส่ง
มอบให้แก่หน่วยงานที่ เกี่ยวข้องและห้ อง
สมุดทั่วประเทศ นอกจากนี้ข้ อมูลมรดก
ภูมิปั ญญาทางวัฒนธรรม รายชื่อมรดก
ภูมิปัญญาทางวั ฒนธรรมของชาติเกณฑ์
การขึ้นทะเบี ยน ข้อมู ลข่าวสารต่ าง ๆ
สามารถสืบค้นได้ที่ www.culture.go.th/
ichthailand หรือ เฟสบุ๊ก “มรดกภู มิ-
ปัญญาทางวัฒนธรรม”
วีดิทัศน์“มรดกภูมิปัญญา”
มี สารคดี ชุ ด “บั นทึกวั ฒนธรรม”
กล่าวถึงมรดกภู มิปั ญญาทางวัฒนธรรม
รวม ๓๐ ตอน อาทิหนังใหญ่ เครื่ อง
จักสานย่านลิเภา ต�ำนานพระแก้วมรกต
มวยไทย ฤๅษีดัดตน ฯลฯ ติดต่ อขอรับ
ได้ที่กลุ่มปกป้องคุ้มครองมรดกภูมิปัญญา
ส�ำนักมรดกภู มิ ปัญญาทางวัฒนธรรม
กรมส่งเสริมวัฒนธรรม เลขที่ ๑๔ ถนน
เทียมร่ วมมิตร ห้ วยขวาง กรุ งเทพฯ
๑๐๓๑๐ โทร. ๐-๒๒๔๗-๐๐๑๓ ต่อ
๑๓๑๒-๑๓๑๔
กรณียูเนสโกประกาศรับรอง Royal
ballet of Cambodia และ Sbek
Thom, Khmer shadow theatre
ของกัมพู ชา ที่คล้ ายกับ “โขน” และ
“หนังใหญ่” ของไทย ในบั ญชีรายการ
ตัวแทนมรดกทางวัฒนธรรมที่จับต้ อง
ไม่ได้ของมนุ ษยชาติ
การประกาศบัญชี รายการตัวแทน
มรดกทางวัฒนธรรมที่จั บต้องไม่ได้ ของ
มนุษยชาติตามที่ก�ำหนดในอนุ สัญญาฯ
ไม่ ได้เป็นการประกาศความเป็นลิขสิ ทธิ์
หรื อการเป็ นเจ้าของแต่ เพี ยงผู ้ เดี ยว
วัฒนธรรมของไทยกับเขมรมีความคล้าย
กัน แต่ก็ยังมีลักษณะเฉพาะแยกกัน โดย
ในกรณีของ Royal ballet of Cambodia
และ Sbek Thom, Khmer shadow
theatre ของกัมพูชา ได้รับการประกาศเป็น
ผลงานชิ้ นเอกมรดกวัฒนธรรมมุขปาฐะ
หรือจั บต้องไม่ ได้ก่อนที่อนุสัญญาจะมี
ผลใช้บั งคับ ซึ่งต่ อมายู เนสโกได้ น�ำมา
ประกาศอยู่ในบัญชีรายการตัวแทนฯ ใน
ปี พ.ศ. ๒๕๕๑ พร้ อมกับรายการจาก
ประเทศต่ าง ๆ รวมทั้งสิ้ น ๙๐ รายการ
ทั้ งนี้หากประเทศไทยเข้ าเป็นภาคี อนุ
สัญญาฯ ก็สามารถเสนอ “โขน” และ
“หนังใหญ่ ” ขอขึ้นบั ญชีรายการตัวแทน
มรดกทางวัฒนธรรมที่จั บต้องไม่ ได้ของ
มนุษยชาติได้เช่นกัน
มรดกภูมิปั ญญาทางวัฒนธรรมมีเจ็ด
สาขา
กรมส่งเสริมวั ฒนธรรมได้จ� ำแนก
มรดกภูมิปั ญญาทางวัฒนธรรมออกเป็น
เจ็ดสาขา คือ ๑. ภาษา ๒. วรรณกรรม
พื้ นบ้ าน ๓. ศิลปะการแสดง ๔. แนว
ทางปฏิบั ติทางสังคม พิธี กรรมและงาน
เทศกาล ๕. งานช่างฝีมือดั้งเดิม ๖. ความรู้
และแนวปฏิบั ติเกี่ ยวกับธรรมชาติ และ
จักรวาล และ ๗. กีฬาภูมิปัญญาไทย
ไทยมี“มรดกภูมิปัญญาทางวัฒนธรรม”
๘๐ รายการ
กระทรวงวั ฒนธรรมประกาศขึ้ น
ทะเบียนมรดกภูมิ ปัญญาทางวั ฒนธรรม
ของชาติไว้ ๘๐ รายการ (เริ่มปี พ.ศ.
๒๕๕๒ มี๒๕ รายการ ปีต่ อ ๆ มาคือ
๒๕ และ ๓๐ รายการตามล�ำดับ) และ
จะประกาศขึ้นทะเบียนมรดกภูมิ ปัญญา
ทางวัฒนธรรมของชาติประจ� ำปีพ.ศ.
๒๕๕๕ ในเดือนสิงหาคมนี้
การปกป้องคุ้ มครองมรดกภูมิปัญญา
ทางวัฒนธรรมท�ำได้อย่างไร
กระบวนการปกป้ องคุ้มครองมรดก
ภูมิปัญญาทางวัฒนธรรมจะต้องให้ชุมชน
กลุ่มคน หรือปัจเจกบุ คคล ซึ่งถื อครอง
หรือที่มีส่วนเกี่ยวข้ องทั้งทางตรงและทาง
อ้อมเข้ามามีส่วนร่วมด� ำเนินการ ตั้ งแต่
การจ�ำแนก การบันทึกหลักฐาน การวิ จัย
การสนั บสนุนส่ งเสริมให้มี การสืบสาน
การถ่ ายทอด การอนุรั กษ์ และการ
สร ้ างสรรค ์ อย ่ างยั่ งยื นตามสภาพ
แวดล้อมที่เหมาะสม
๔ ๘
๙
๕
๖
๗
กรกฎาคม-กันยายน ๒๕๕๕ 69