Page 113 - วารสารวัฒนธรรม ฉบับ ๒

กรกฎาคม-กันยายน ๒๕๕๕ 111
กองบรรณาธิ การ
ัน
✱ สามารถดาวน์โหลดได้ในรู ปแบบไฟล์ดิจิทัล
จาก www.culture.go.th
๘๔ เส้นทาง เสน่ห์ วัฒนธรรมวิถีไทย
สายใยชุมชน
กรมส่ งเสริมวัฒนธรรม
(กรมส่ งเสริมวัฒนธรรม
กระทรวงวั ฒนธรรม, ๒๕๕๔)
คู่มือแนะน�ำเส้ นทางท่องเที่ยวทั่ วไทย
ที่ จะพาคุณไปสั มผัสเสน่ ห์ของมรดกทาง
วั ฒนธรรมเก้ายุค ได้ แก่ สมัยบ้ านเชียง
ทวารวดี ศรี โคตรบู รณ์ -ล้านช้ าง ลพบุรี
ศรีวิชัย ล้านนา สุโขทัย อยุธยา และธนบุรี-
รั ตนโกสินทร์โดยแต่ ละเส้นทางยั งแสดง
ถึ งวิถี ไทยแปดด้าน คือ อาหาร การแต่งกาย
ที่อยู่อาศัย ประเพณีภาษา อาชีพ ความเชื่อ
และศิ ลปะพื้นถิ่น เหล่ านี้ล้วนสะท้ อนถึง
การสั่ งสมทางศิลปะและวัฒนธรรมที่ มีมา
ยาวนานนับพันๆ ปีเป็น “ราก” ของภูมิปัญญา
อั นเป็ นส่วนหนึ่งในการส่ งเสริมให้ สังคม
เ ข ้ มแข็ ง มี พั ฒนาการทางสั งคมและ
วัฒนธรรมอย่างสร้ างสรรค์สืบไป
ทิศทางใหม่ประเทศไทย ทิศทางใหม่
ของการศึกษาชุมชนท้องถิ่น
ศาสตราจารย์เกียรติ คุณ
นายแพทย์ประเวศ วะสี
(กรมส่งเสริมวัฒนธรรม
กระทรวงวัฒนธรรม, ๒๕๕๕)
ทิศทางการพัฒนาประเทศไทยโดยมุ่ง
เน้นความเจริ ญทางวัตถุ และรายได้ต่อหั ว
ของประชากร มากกว่าการส่งเสริมความ
ส�ำคั ญของชุมชนและความเจริญทางจิตใจ
ของคนในสังคม ได้ ก่อให้เกิ ดปั ญหาด้าน
ต่างๆ โดยเฉพาะอย่างยิ่ งการล่มสลายของ
ระบบความสัมพั นธ์ทางสังคมแบบดั้ งเดิ ม
และการสูญเสี ยทรัพยากรธรรมชาติ ที่มิอาจ
ประเมินมูลค่าได้ศาสตราจารย์เกียรติ คุณ
นายแพทย์ประเวศ วะสีผู้ทรงคุ ณวุฒิทาง
วัฒนธรรม ได้น�ำเสนอแนวคิดที่เป็นประโยชน์
ต่อการพัฒนาประเทศและสั งคมอย่างยั่งยืน
คือ แนวคิดการอยู่ร่วมกันอย่างสมดุลระหว่าง
มนุษย์-สิ่ งแวดล้อม-เศรษฐกิ จ ให้ ความ
ส�ำคัญต่ อการพัฒนาอย่ างบูรณาการจาก
ส่วนรากของสังคมคือ ชุมชนเป็นหลัก ท่าน
ได้เสนอแนวทางการพัฒนาโดยมุ่ งเน้นให้
เกิดกระบวนการเรี ยนรู ้และบทบาทของ
คนในชุมชนเป็นส�ำคัญ โดยเฉพาะการให้
ความส�ำคัญแก่ เยาวชนให้ได้เรียนรู้เพื่ อน�ำ
ไปสู่ การรู้จักคิดและตัดสินใจด้วยตนเอง ให้
ภาครัฐท� ำหน้าที่ สนับสนุ นชุมชนเป็ นหลัก
มากกว่าจะเป็นผู้ชี้น�ำอย่ างที่เคยปฏิบัติมา
มรดกภูมิปัญญาทางวัฒนธรรม
๒๕๕๓
กลุ่มปกป้ องคุ้มครองมรดกภูมิ ปัญญา
ทางวัฒนธรรม
(กรมส่งเสริมวัฒนธรรม
กระทรวงวัฒนธรรม, ๒๕๕๓)
หนังสือเผยแพร่ มรดกภูมิปั ญญาทาง
วัฒนธรรมที่ได้ รับการขึ้นทะเบียนในปีพ.ศ.
๒๕๕๓ อันเป็นผลงานหนึ่งของกรมส่งเสริ ม
วัฒนธรรมในอั นที่จะด� ำเนิ นการอนุรั กษ์
ฟื้นฟูศึ กษาวิจัย เผยแพร่ มรดกภูมิปัญญา
ทางวัฒนธรรมของไทย ซึ่ งได้ด�ำเนินงานมา
ตั้งแต่พ.ศ. ๒๕๔๘ โดยจัดเก็บข้อมูลและ
ท�ำฐานข้ อมูลมรดกภูมิปัญญาทางวัฒนธรรม
หกสาขาคือ ศิ ลปะการแสดง งานช่างฝีมือ
ดั้งเดิม วรรณกรรมพื้นบ้าน กีฬาภูมิปัญญา
ไทย แนวปฏิบั ติทางสังคม พิ ธีกรรม และ
งานเทศกาล และความรู้และแนวปฏิบั ติ
เกี่ยวกับธรรมชาติและจักรวาล โดยในแต่
ละปีกรมส่งเสริ มวัฒนธรรมจะด�ำเนิ นการ
ประกาศและขึ้นทะเบียนมรดกภูมิปั ญญา
ทางวัฒนธรรม เพื่อเป็นหลักฐานของประเทศ
ในการปกป้องคุ้มครองมรดกทางวั ฒนธรรม
และเพื่อส่งเสริ มให้ชุมชนมีส่วนร่วมในการ
ธ�ำรงรักษา และเผยแพร่มรดกเหล่านี้ด้วย
ความรู้และเห็นคุณค่ามรดกภูมิปัญญาเหล่ า
นี้ให้คงอยู่คู่สังคมไทยไปในอนาคต