Page 86 - วารสารวัฒนธรรม ฉบับ ๑

84 วัฒนธ รม
๑ ๒
ประตูวั งท่าพระ
ถนนหน้าพระลาน ตรงข้ามพระบรมมหาราชวัง
วั งท่าพระเป็ นที ่ประทั บเดิมของกรมหมื ่นเจษฎาบดิ นทร์
ซึ ่งภายหลั งเสด็จขึ้นเถลิงถวั ลยราชสมบั ติเป็นพระบาทสมเด็ จ
พระนั ่งเกล้าเจ้าอยู ่หัว รัชกาลที ่๓ สมเด็จฯ เจ้ าฟ้ากรมพระยา
นริศรานุ วัดติ วงศ์ ได้รับพระราชทานให้เป็นที่ประทับในสมั ยรัชกาล
ที่๕ สิ่งก่อสร้างส� าคัญที่ทรงออกแบบส�าหรับ “บ้าน” ของพระองค์
เอง คื อซุ้มประตู ด้านหน้าที ่ออกแบบอย่างสมสมัย โดยใช้วัสดุ
สมัยใหม่คือคอนกรี ตเสริมเหล็ ก และมีความกว้างเพียงพอแก่การ
เข้าออกของรถยนต์ ขณะเดียวกันก็ไม่ทิ้งลักษณะสง่างามสมฐานะ
ความเป็นประตูวังเจ้าฟ้า แม้ ภายหลั งวังท่าพระจะกลายเป็ นที่
ท�าการของมหาวิ ทยาลัยศิ ลปากร แต่ ซุ้มประตูฝีพระหัตถ์ก็ ยังคง
ถู กรักษาไว้เป็นศรีสง่าสืบมา
ตึกถาวรวั ตถุ
ถนนหน้าพระธาตุ ตรงข้ามสนามหลวง
ตึกถาวรวัตถุ เคยทาสีปูนแดงจนรู้ จักกันในชื ่อ “ตึกแดง” แต่
ในการบูรณะเมื ่อราว ๑๐ กว่าปีมานี้ค้นพบว่ าเคยทาสีเหลื องแก่
จึ งเปลี ่ยนกลับมาใช้สีเหมือนเมื่อแรกสร้าง เดิ มทรงออกแบบให้
เป็ น “ตึกถาวรวัตถุ ” คืออาคารถาวรเพื ่อใช้เนื่องด้วยการพระเมรุ
เจ้านายที ่จัดขึ้น ณ ท้องสนามหลวง สมเด็จฯ ทรงใช้แรงบันดาลใจ
จากปราสาทหิ นศิลปะขอม เช่นระเบียงของปราสาทนครวัด และ
ความนิยมลักษณะเข้มแข็งของงานช่างขอมโบราณเช่นนี้จะกลาย
เป็นหนึ ่งในแนวทางส� าคัญในการสร้างสรรค์ สถาปัตยกรรมของ
สมเด็จฯ ในเวลาต่ อมา
วัดเบญจมบพิตร
ถนนนครปฐม ริมคลองเปรมประชากร
ต� านานฉบับชาวบ้านมั กเล่าว่ าที ่นี่สร้ างขึ้นด้ วยหินอ่ อนที่
เหลือจากการก่อสร้างพระที ่นั่งอนั นตสมาคม หากแต่ในความ
เป็นจริ ง วัดแห่งนี ้ก่อสร้ างขึ้นเพื่อเป็นวัดประจ� าพระราชวังดุ สิต
และพระอุโบสถที่บุผนังด้ วยหินอ่อนจากอิตาลี นั้นเริ่มก่อสร้างมา
ก่อนพระที่นั่งอนั นตสมาคมเกือบ ๑๐ ปีนอกจากพระอุ โบสถแล้ว
สมเด็จฯ ยังทรงออกแบบพระวิหารคดและพระระเบียง ศาลาคู่หน้า
พระอุโบสถ พระที่นั่งทรงธรรม ศาลาการเปรียญ ไปจนถึงซุ ้มประตู
และรั้วเหล็กหล่อ
วัดราชาธิวาส
ริมแม่น�้ าเจ้าพระยา ถนนสามเสน
เป็นที่ประทับเดิ มของพระวชิรญาณภิกขุ ซึ่งภายหลังเสด็ จขึ้น
ครองราชย์เป็นพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู ่หัว ในช่วงปลาย
รัชกาลที่ ๕ สมเด็จฯ ทรงออกแบบพระอุโบสถใหม่ของวัดแห่งนี้โดย
ทรงเลี่ยงการใช้ช่อฟ้า ใบระกา หางหงส์รวมทั้งการปิดทองประดับ
กระจก เช่นที่นิยมใช้กั นมาจนเป็นประเพณีหากแต่ทรงออกแบบ