Page 84 - วารสารวัฒนธรรม ฉบับ ๑

82 วัฒนธ รม
บรมครู
กองบรรณาธิการ
กรุงเทพฯ
ของ
“สมเด็จครู”
สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้ากรมพระยานริศรานุวั ดติวงศ์ (พ.ศ. ๒๔๐๖-๒๔๙๐) ทรงเป็น “นายช่างใหญ่” ของ
ราชส�านักสยามตั้งแต่ ช่วงกลางรัชกาลที ่๕ จนถึงรัชกาลที ่๗ ผลงานฝีพระหัตถ์ มี มากมายหลายแขนง ตั้งแต่สถาปั ตยกรรม
จิตรกรรมฝาผนัง ภาพลายเส้นประกอบหนังสื อ งานประณีตศิลป์ เครื่องราชอิสริยาภรณ์ไปจนถึงเพลงดนตรีเพลง “เขมรไทรโยค”
หนึ่ งในเพลงไทยที่เป็ นที่รู้จักกันแพร่ หลายที่สุดก็เป็นพระนิพนธ์ของพระองค์ท่าน
นอกจากนั้นลายพระหัตถ์ (จดหมาย) ที่ทรงมีโต้ ตอบกับสมเด็จฯ กรมพระยาด� ารงราชานุภาพ ต่อเนื ่องยาวนานมา
หลายสิ บปียังถูกน�ามารวบรวมตี พิมพ์ ไว้เป็นหนังสื อชุดใหญ่กว่า ๒๐ เล่มในชื่อ สาส์นสมเด็จอันถือเป็นขุมคลังความรู้ อันล� ้าค่า
ยิ่งในศาสตร์ สารพัดแขนง
ช่างไทยรุ่นหลังถึงแก่ ออกพระนามด้วยความเคารพว่ าทรงเป็น “สมเด็ จครู” เพราะทุกชิ้นงานของสมเด็จฯ เจ้ าฟ้ า
กรมพระยานริศรานุวัดติวงศ์ล้วนประกอบด้วยความรู้ความคิดอย่างลึกซึ้ง ใช้เป็ นแบบอย่างในการศึกษาเรียนรู ้ได้ไม่รู้จบ เมื ่อครั้ง
ที ่ทรงออกแบบวัดเบญจมบพิตร พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หั วถึงกับทรงสรรเสริ ญไว้ในพระราชหัตถเลขาว่า “ฉั นไม่
นึ กจะยอเธอเลยแต่อดไม่ได้ว่าเธอเป็นผู้นั่ งอยู่ในหัวใจฉันเสียแล้วในเรื่องท� าดีไซน์เช่นนี้ ...”
งานฝีพระหัตถ์เฉพาะที่แลเห็นได้ง่ ายในกรุงเทพฯ ยังมีอยู่หลายที่บางแห่งมีชื่อเสี ยงในฐานะแหล่งท่องเที่ ยว แต่ก็อาจมี
อีกหลายแห่งที่ผ่านตาผู้คนไปโดยไม่ทั นตระหนักว่าเป็นงานของ “สมเด็จครู”