Page 92 - วารสารวัฒนธรรม ฉบับ ๑

90 วัฒนธ รม
อุปกรณ์อื่น ๆ ก็ มีแตกต่ างกันไปตามประเภท
ของงาน ได้แก่กระดาษอังกฤษสีต่าง ๆ มี ดแทงหยวก
มี ดยาวส�าหรั บตัดหยวก อุปกรณ์การแกะสลั ก ค้อน
ตะปู ตอกส�าหรับเย็บแผงหยวก พิมพ์ ลายแบบต่าง ๆ
คีมตัดลวด หินลับมีด สีย้อมดอกไม้
งานแทงหยวกของกลุ ่มช่างวั ดจ�าปามีลักษณะ
งานสี ่ประเภท ได้แก่ งานแทงหยวกเครื่องถมเป็น
งานชั ้นสูงที ่เป็นของหลวง เดิมใช้เฉพาะเจ้านาย ใช้วิธี
การกดพิ มพ์ลงบนผักผลไม้ เช่ น มะละกอ ฟักทอง
จากนั้นน�าไปติดที่แผงหยวก ใช้ ใบตองหรือกระดาษสี
รองรับ งานประกอบเครื่องสด เป็นงานแกะสลั ก
ภาพลอยตัวมาประดับแทนการติ ดลายหรือฉลุ ลาย
มั กเป็นภาพเล่าเรื่อง มีระเบียบแบบแผนและฐานา-
นุ ศักดิ์ในการประดับภาพ งานแทงหยวกฉลุลาย
ใช้ วิธีฉลุ ลายบนหยวก แล้วซับกระดาษสีด้ านหลัง
เกิ ดเป็นลายสองมิติความงามอยู่ที่การซับกระดาษสี
ด้านหลัง ช่วยขับลายให้เด่นชัด งานแทงหยวกผสม
และตกแต่งด้วยดอกไม้สดเป็ นการใช้ดอกไม้สด
มาประดั บผสมผสานแทนภาพแกะสลัก เช่น การ
ประดั บพวงอุ บะ แผงม่านที ่ร้อยขึ ้นจากดอกไม้
เป็ นต้น งานชนิ ดนี้พั ฒนาขึ้นใหม่ ใช้เป็ นครั้งแรก
ในงานพระราชทานเพลิ งศพครูจรูญ หว่างจันทร์
ขั ้นตอนการท�า ช่างต้ องประกอบโครงสร้างเป็น
อาคารขึ้นก่อน อาจเป็นอาคารเรือนยอดหรือรูปแบบ
อื่น ๆ ตามที่ออกแบบไว้โดยมีส่วนประกอบที่ส�าคัญ
ดังนี้
รัดเกล้ าเป็ นส่วนรองรับหลั งคาต่อจากปลาย
เสาด้านบน กลุ่มช่างวัดจ� าปาออกแบบให้หลังคามี
กระโจมผ้าและต่อด้ วยฐานบัวกลุ่ม แทงหยวกที่ขอบ
บนแผงหยวกเป็นลายกระจังรวนหรื อกระจังใบเทศ
ขอบด้านล่างเป็นลายเฟื่องกั บลายฟันปลา ส่วนกลาง
ของแผงหยวกประดับเครื ่องสดหรือฉลุลาย ถ้ามี การ
ประดับดอกไม้สดจะท�าเป็ นแผงม่านมีชายห้อยด้ วย
อุบะ รัดเกล้ าเป็นส่วนที ่สื่อถึงสวรรค์ภาพที ่น�ามา
ประดั บจึงเกี่ยวกับเทวดา นางฟ้า เช่ น พระมาตุลี
เทพนม ราหูอมจันทร์เมขลา-รามสูร เป็นต้น
เสารองรับส่วนรัดเกล้ า มีการท� าแผงหยวก
บังเสา ลวดลายที ่ใช้ คือลายแข้งสิ งห์เปลว ซึ่งเป็ น
เอกลั กษณ์ของช่างวัดจ�าปา และนิยมประดั บภาพ
หงส์มังกร และพญานาคพันเสา ภาษาช่างเรียกว่ า
“กัดกัน” หมายถึ งหันหน้าภาพเข้ าหากัน
ถัดลงมาเป็น บัวปากฐานส่วนนี ้นิยมประดับ
ภาพจับ รามเกี ยรติ์ เช่น ภาพหนุ มานรบกุมภกรรณ
หนุมานจับนางเบญจกาย หนุมานรบมั จฉานุเป็นต้น
เสาถุนเป็ นเสาขนาดเล็กต่อจากบัวปากฐาน
ลักษณะเหมือนขาโต๊ะรั บโลงศพ ส่วนนี ้ประดับแผง
หยวกเรียกว่าสิงห์หนีบ คือน�าแผงหยวกสองแผงหัน
หลั งเย็บติ ดกัน ประกอบด้ วยลายแข้งสิ งห์ลาย
ฟันปลา
เรือนไฟเป็นส่วนต่อจากเสาถุน ด้านบนเป็นที่
วางดอกไม้จั นทน์ นิยมใช้ลายฟั นปลา ลายฟันสาม
ประกอบเป็นแผงหยวกแบบบั วคว�่าบั วหงาย กลาง
> นำยทวีศักดิ์และพี่น้องตระกูลหว่ำงจันทร์
มักไปสำธิตและสอนกำรแทงหยวก
ให้กับโรงเรียน มหำวิทยำลัยในงำนต่ำงๆ
ในภำพเป็นกำรสำธิตกำรแทงหยวกในงำน
ประจ�ำปีของวั ดหนัง พ.ศ. ๒๕๕๓
(ภาพ : ธีรนันท์ช่วงพิชิต)