Page 102 - วารสารวัฒนธรรม กรกฎาคม - กันยายน ๒๕๕๖

100
ความเสื่อมถอยของวั ฒนธรรมเปอรานากัน
ปัจจัยบางประการที่นำ�ไปสู่ ความเสื่อมถอยของ
วัฒนธรรมบ้าบ๋า-ย่าหยา คือ การค่อยๆ แยกย้ายกันออกไป
ของบ้าบ๋า ทำ�ให้อัตลั กษณ์ทางวัฒนธรรมกระจัดกระจายไป
อย่างไม่ มีทิศทาง การสมาคมกั บกลุ่มอื่ นๆ ก็มีส่วนทำ �ให้
พวกเขาสู ญเสียเอกลักษณ์ไปมาก นอกจากนี้การแต่งงาน
ข้ามกลุ่มระหว่างชาวจีนช่องแคบกับชาวจีนที่อพยพเข้ ามา
อยู ่ ใหม่หรือชาวจีนที่ไม่ได้อยู่ที่ช่องแคบ ก็นำ�ไปสู่ความเจือจาง
ของวัฒนธรรมบ้าบ๋า-ย่าหยา ส่วนความทันสมัยและแนวคิด
จากตะวั นตก ทำ�ให้การถือพี่ ถือน้องค่ อยๆ กร่อนลงไป
สายใยทางครอบครัวก็อ่อนแอลง ธรรมเนียมและพิธีกรรม
หลายรู ปแบบได้รั บการปฏิ บัติ น้ อยลง แม้ แต่ภาษาก็
ถูกถ่ายทอดจากรุ่นสู่รุ่นน้อยลง
บทบาทของย่าหยาที่เปลี่ยนแปลงไป มีส่วนทำ�ให้
วั ฒนธรรมเปอรานากันคลายลงทีละน้ อยๆ ย่าหยาในอดีต
ได้ รับการอบรมอย่างเข้มงวดเพื่อให้เป็นลูกสาว เป็นภรรยา
และเป็นแม่ที่ดี ย่าหยาที่ดีต้ องเป็นผู้ที่มีทักษะด้านการครั ว
ยอดเยี่ยม เก่งในด้านการเย็บปักถักร้อย และจัดการงานบ้าน
ได้เป็ นอย่างดี รวมทั้งต้องเพียบพร้อมด้วยคุณงามความดี
และมาจากครอบครัวที่ดี แต่เมื่ อได้ รับการศึ กษาสูงขึ้น
ในโรงเรียนแบบกึ่ งอังกฤษ ในช่วงที่ยังเป็นอาณานิคม ทำ �ให้
พวกเธอมีเสรีภาพมากขึ้น มีความเป็นตัวของตัวเอง ซึ่งนำ�ไป
สู่ การละเลยมรดกทางวัฒนธรรม ย่าหยาสมัยใหม่จำ�นวนมาก
ไม่รู้จักการทำ �อาหารแบบเปอรานากันดั้งเดิ ม ไม่ถ่ายทอด
ภาษาสู่ลูกหลาน ไม่ ปฏิบัติ พิ ธีกรรมและธรรมเนียมของ
บรรพบุรุ ษ และนิยมสวมใส่เสื้อผ้ าแบบทันสมั ยมากกว่า
เครื่องแต่งกายแบบประเพณี ยกเว้นในโอกาสพิ เศษเท่านั้น
จุ ดสูงสุ ดทางวั ฒนธรรมของบ้าบ๋ า-ย่ าหยาคือ
เป็นกลุ่มที่ มี ความมั่งคั่ง มีอำ �นาจบารมี และเป็นกลุ่มชนชั้นสูง
มีอิทธิพลในด้ านการค้า เศรษฐกิจ และการเมือง สิ่ งเหล่านี้
ได้เสื่อมลงในช่วงสงครามโลกครั้ งที่สอง วัฒนธรรมและวิถีชีวิต
ของบ้ าบ๋ า-ย่าหยาได้ เข้ าสู่ วิ กฤตจนแทบจะสู ญสิ้ นไป
เมื่อญี่ปุ่นได้เข้ ารุกรานมลายูเมื่อ ค.ศ.๑๙๔๒
การฟื้ นฟูวัฒนธรรมของชาวเปอรานากัน
ในปั จจุบัน
ปัจจุบั นได้มีการรื้อฟื้ นวัฒนธรรมบางส่วนของ
ชาวเปอรานากันขึ้นมาให้ได้รับรู้กันในวงกว้าง บรรดาศิลปวัตถุ
เช่น เครื่องประดับของย่าหยา เครื่องเงิน รองเท้าปักลวดลาย
ด้วยลูกปัด เครื่องเรือน และเครื่องกระเบื้องของชาวจีนช่องแคบ
เป็ นสิ่งที่ เสาะแสวงหากั นอย่างมากและมี ราคาสู งมาก
ในตลาดเปิ ด ส่ วนอาคารบ้านเรือนที่มี เอกลักษณ์ ทาง
สถาปั ตยกรรมของชาวเปอรานากันในสิ งคโปร์ยุ คก่อน
สงคราม ได้รับการรื้อฟื้นขึ้ นมาโดยสมาคมทางธุรกิจต่างๆ
และโดยส่วนบุคคล แต่สิ่งหนึ่ งที่ยังคงดำ�รงอยู่ คืออาหาร
เปอรานากัน อันมี รสชาติที่ผสมผสานกันอย่างลงตัว ทำ�ให้
ตำ �ราอาหารต่ างๆ และบรรดาภัตตาคารยังคงไว้ซึ่ งสูตร
ของแท้ดั้งเดิมของย่าหยา นอกจากนี้ยังมีการฟื้นฟูเสื้ อเกบายา
อันทรงคุณค่ าและงดงามของย่าหยาอีกด้วย
สังคมบ้าบ๋า-ย่าหยาในสิงคโปร์ มะละกา และปีนัง
ยังคงรุ่งเรืองอย่างต่อเนื่ อง และเมื ่ อวันที่ ๑ ตุลาคม ค.ศ.๒๐๐๕
ได้มีการจัดตั้ง Peranakan Baba Nyonya Association of
Kuala Lumpur ขึ้น นั บเป็นการรวมตัวกันครั้งแรกภายนอก
ถิ่นฐานช่องแคบ
ในปั จจุบั นประเทศสิงคโปร์ ได้จัดตั้งพิ พิ ธภัณฑ์
เปอรานากั นขึ้น เพื่อเก็บรวบรวมศิลปวัตถุและจั ดแสดง
วัฒนธรรมของชาวเปอรานากันอย่างครบถ้วน รวมทั้งนำ�เสนอ
ภาพรวมทั้ งหมดของภูมิภาคเอเชี ยตะวันออกเฉี ยงใต้
ศูนย์กลางต่างๆ ของวัฒนธรรมเปอรานากัน ได้แก่ สิงคโปร์
มะละกา และปีนัง รวมทั้งแสดงการเชื่ อมโยงกับวั ฒนธรรม
เปอรานากันในภูมิภาคเดียวกัน เช่น ไทย พม่า และอินโดนีเซีย
พิพิธภัณฑ์แห่งนี้ จึ งมีความแตกต่างจากพิพิธภัณฑ์บ้ าบ๋า-ย่าหยา
(Baba Nyonya Museum) ในเมืองมะละกา และพิพิธภัณฑ์
รัฐปี นั ง (Penang State Museum) ที่นำ �เสนอเฉพาะ
วัฒนธรรมเปอรานากันในชุมชนท้องถิ่ นเท่านั้น