Page 101 - วารสารวัฒนธรรม กรกฎาคม - กันยายน ๒๕๕๖

99
กรกฎาคม-กันยายน ๒๕๕๖
ภาษาของชาวเปอรานากัน
ภาษาแม่ของชาวเปอรานากัน คื อภาษา Baba Malay
ซึ่งเป็นหนึ่งในภาษาถิ่นของภาษามาเลย์ โดยมีคำ �ฮกเกี้ยน
เข้ามาผสมอยู่ มาก และยังมีคำ�ในภาษาโปรตุ เกส ดัทช์ ทมิฬ
และอังกฤษ เข้ามาปะปน เป็นภาษาใช้ ในการติดต่อสื่อสาร
ในวงจำ�กัดเฉพาะกลุ่ มเปอรานากันรุ่นเก่าๆและชาวจีนช่องแคบ
แต่ ภาษานี้กำ �ลั งจะสู ญพันธุ์ ไป ในปั จจุ บั นคนรุ่ นหลั ง
จำ�นวนมากพูดไม่ได้แล้ว เพราะไม่ได้ถูกฝึกให้พูด และหันไปใช้
ภาษาอังกฤษ มาเลย์ รวมทั้งแมนดาริ นแทน ส่วนคนรุ่ นใหม่
ชาวเปอรานากั นในอินโดนีเซี ย ยั งสามารถใช้ภาษานี้ ได้
แต่ใช้อย่างจำ�กัดในโอกาสที่ไม่ เป็นทางการ มีการนำ�คำ�ใหม่ๆ
เข้ามาใช้ จนทำ�ให้ เกิดช่องว่างของภาษาระหว่ างเปอรานากัน
รุ่นเก่ากับรุ่นใหม่
ศาสนาและวัฒนธรรมของชาวเปอรานากัน
ชาวเปอรานากันแม้จะมีเชื้อสายมลายู แต่ก็ไม่ได้
นับถือศาสนาอิสลาม ส่วนใหญ่ยั งมีความเชื่อแบบชาวจี น
เช่น นับถือลัทธิเต๋า ขงจื ้ อ และพุทธมหายาน ในขณะเดียวกัน
ก็ รั บเอาประเพณี ความเชื่ อของแผ่ นดิ นที่พวกเขาได้
ลงหลักปั กฐานอยู่ รวมทั้งวั ฒนธรรมของเจ้าอาณานิคม
จึงพบว่าอิทธิ พลของโปรตุเกส ดั ทช์ อั งกฤษ มาเลย์ และ
อินโดนี เซีย ได้ปรากฏอยู่ ในวัฒนธรรมของบ้าบ๋า-ย่าหยาด้วย
บางครอบครั วนับถือศาสนาคริ สต์ นิกายโรมั นคาธอลิ ก
แต่ในสังคมสมัยใหม่ ชาวเปอรานากันรุ ่ นหนุ่มสาวจำ�นวนมาก
เป็นคริสเตียน
ในปัจจุบั นแม้ว่าชาวเปอรานากันจะพูดภาษามาเลย์
กินอาหารและแต่งกายแบบมาเลย์ รวมทั้งเน้นความสัมพันธ์
ทางสายเลือดฝ่ายแม่มากกว่าฝ่ายพ่อเช่นเดียวกับชาวมาเลย์
ก็ ตาม แต่ก็ ยั งคงดำ�รงวั ฒนธรรมตามแบบจีนได้ อย่ าง
เหนียวแน่ น การให้ความเคารพและกตัญญูต่อบิดามารดา
เป็นสิ่งที่สำ�คัญมาก และการเซ่นไหว้บูชาบรรพบุรุษก็ถือเป็น
หัวใจสำ�คัญ ครอบครั วบ้าบ๋าจำ�นวนมากยั งให้ความสำ�คัญ
ต่อเทศกาลเชงเม้ ง ส่วนวันตรุษจีนก็ถือเป็นเทศกาลสำ�คัญ
สำ�หรับบ้าบ๋า-ย่าหยา แต่พิธีกรรมหลายอย่ างได้ถูกลดทอน
หรือยกเลิกไปในยุควัตถุ นิยมที่ชีวิตเต็มไปด้วยความเร่งรีบ
เครื่ องแต่งกายแบบประเพณีของย่าหยาคือ Baju
Panjang เป็นเสื้อตัวยาวหลวมๆ แขนยาว คอแหลม ซึ่งเดิม
เป็นของชาวชวา สวมทับเสื้ อตั วสั้นข้ างในที่ มีคอปกตั้ง
และนุ่งโสร่งบาติก เสื้อแบบนี้ ไม่มีกระดุมแต่จะติดเข็มกลัด
สามอันแทน สวมรองเท้าแตะหรือมีส้นเตี้ยๆ เปิดส้น ประดับ
ลูกปัด ซึ่งเป็นงานหัตกรรมที่สำ�คัญสำ�หรับย่าหยาที่ ต้องใช้
ทักษะและความอดทนอย่างสูง ด้วยการปักลวดลายด้ วย
เส้นด้ายหรือประดั บลูกปั ดเม็ดเล็กๆ เป็นลวดลายต่ างๆ
อย่างงดงาม
ในช่วงปลายทศวรรษที่ ๑๙๒๐ ย่าหยารุ่นสาวๆ
หันมาสวมใส่เสื้อเกบายา (kebaya) แทน เพราะดูทันสมัยกว่า
ซึ่งเป็นเสื้อตัวสั้นที่ดูสวยงามอ่อนหวาน ผ้าเนื ้อบางตัดเย็บ
เข้ารูปพอดีตัว มีลายปักและลูกไม้ที่ละเอียดประณีตตรงคอเสื้ อ
ชายเสื้อ และปลายแขนเสื้ อ ด้ านหน้ าของเสื้ อทำ�เป็ น
ชายแหลมยาวกว่าด้ านหลัง ติดเข็มกลัดสามอันแทนกระดุม
โดยสวมทับเสื้อชั้นใน ซึ่งต่อมาเกบายาก็ได้ รับความนิยม
จนกลายเป็นชุดแบบประเพณีของย่าหยาในทุกหนทุกแห่ง
และทุกวัย ส่วนบ้าบ๋าจะสวมเสื้อ baju lokchun ซึ่งเป็นเสื้อ
แบบเต็มยศตัวยาวของชายชาวจีน แต่คนรุ ่ นใหม่หันไปสวมใส่
เสื้อผ้าไหมตัวสั้นกว่า แขนยาว คอจี น หรือเสื้อเชิ้ตบาติก
และสวมชุดสูทแบบตะวันตกในโอกาสที่เป็นทางการ
การแต่งกาย