Page 31 - นิตยสารวัฒนธรรม ปีที่ ๕๒ ฉบับที่ ๑ มกราคม-มีนาคม ๒๕๕๖

๒๙
มกราคม-มีนาคม ๒๕๕๖
คําวา “บุ” หมายถึง การตีโลหะสําริดแผขึ้ นเปนรูป
ภาชนะ แลวใชหินกอนขัดภาชนะจนขึ้นเงา เรียกวา “เครื ่ องทอง
ลงหิน” ในสมัยกอนโลหะที่นํามาหลอมเปนทองที่นํามาจาก
เมืองจีน เรียกวา ทองมาลอ หากแตปจจุบันใชทองแดง ๗ สวน
ผสมดีบุก ๒ สวน และเศษสําริด ๑ สวน มั กนิยมทําเปนขันน้ํา
จึ งเรียกวา “ขันลงหิน” เปนที่ นาแปลกใจวา ถาตักน้ําทิ้งไวใน
ขันลงหินนี้ น้ํ าจะเย็นชื่นฉ่ําเสมอ แสดงถึงภูมิปญญาอันชาญฉลาด
ของชางฝมือไทยสมัยโบราณ
ในอดีตการทํ าขั นลงหิ นนิยมทํากั นแพรหลายใน
ครั วเรือนตามบรรพบุรุษ หากเปนเจาของกิ จการเรียกวา “กงสี”
หัวหนากงสีมักจะเป นผูใหญในบานที่เปนผู หญิง สถานที่ทําขัน
ลงหินเปนโรงหลังคาสูง มี เตาสูบ ๑ - ๓ เตา ใชคนชั กสูบใหไฟ
ลุกโพลงแรงสม่ําเสมอ ซึ่งเสี่ ยงตอไฟไหม หากแตไมเคยปรากฏวา
ไฟไหม เลย ดั งพระบาทสมเด็ จพระจุลจอมเกล าเจาอยูได
เสด็จประพาสตน ณ บานบุ และทรงตรัสว า “พวกนี้ดี อยูกับไฟ
แตไมมีไฟไหม”