Page 102 - วารสารวัฒนธรรม ฉบับ ๑

100 วัฒนธ รม
“นาคาคติ” ในวัฒนธรรมจีน
ค�าเรียกพญานาคของชาวจีนนั้นก็คือค�าว่า “มังกร”
เขี ยนเป็นอักษรจี น : 龍(เล้ง) มังกรจีนหรือที่ชาวจีน
เรียกแตกต่ างตามการออกเสียงในแต่ ละท้องถิ ่นว่า
“เล้ ง-เล่ง-หลง-หลุง” ในคติของจี นเชื่อกันว่ ามั งกรคือ
เทพเจ้ าองค์หนึ ่ง ท�าหน้ าที่ปกป้ องคุ้ มครองปราสาท
ราชวั งบนสรวงสวรรค์เป็นสัตว์ที่ทรงพลังและศักดิ์สิทธิ ์
แห่ งฟ้าและดิ น เป็นสั ญลักษณ์ ที่น� ามาซึ่งความสุ ข
ความอุ ดมสมบูรณ์ ของบ้านเมือง ความเป็นสิริ มงคล
และเป็นสัญลักษณ์ของเพศชาย
มังกรจีนที ่มีกรงเล็บห้ าเล็บถือเป็นสัญลั กษณ์ของ
จั กรพรรดิหรื อฮ่ องเต้ซึ่งเปรี ยบประดุจสมมุติเทพ ใน
สมัยราชวงศ์ชิง (พ.ศ. ๒๑๗๘-๒๔๕๕) กษัตริย์ จะประทับ
บนบั ลลั งก์ มังกร เดิ นทางโดยเรือมั งกร เสวยพระ
กระยาหารบนโต๊ะมังกร บรรทมบนเตี ยงมังกร รวมถึงธง
ประจ�าราชวงศ์ และตราประจ�าแผ่นดิ นก็มีสัญลั กษณ์
เป็นรู ปมังกร
การเสื่อมความคิดเรื่องนาค
ในเขตวั ฒนธรรมพม่า
ชาวพม่ าสมั ยก่อนที่จะนั บถือพระพุ ทธศาสนาก็
นั บถือบูชางูหรื อพญานาคเช่นเดียวกั น หากต่อมาใน
ราว พ.ศ. ๑๔๐๐ พระเจ้ าอโนรธามังฉ่อ (หรือพระเจ้ า
อนุรุทธ) แห่งกรุงพุกาม ทรงเกิดความเลื่อมใสพระพุทธ-
ศาสนาหลั งจากได้ ฟังพระพุ ทธวจนะจากพระสงฆ์ ที่
มาจากกรุ งสะเทิม จึงโปรดให้เลิกการบูชางูที ่เคยเป็น
จารี ตของกรุงพุกามมากว่า ๘๐ ปีลง ทั้งยังทรงให้ขั บไล่
พวกนักบวชที ่บูชางู ที่เรี ยกกันว่ า “อรีย์” ออกไปจาก
เมื อง และนิ มนต์ พระสงฆ์พวกพระอรหันต์ จากกรุง
สะเทิมนั้นมาแทน
หากแต่ ยังมี เค้ าการนั บถื อนาคในพม่ าที่ยั ง
หลงเหลือปรากฏอยู่ ในโบราณสถาน เช่นที่ประดิษฐาน
เทวรู ปพม่ า ๓๗ องค์ ณ พระมหาธาตุเจดี ย์ชเวสิ กอง
(Shwezigon Pagoda) เมืองพุกามนั้น มี ศิลารูปนาค
ประดับเอาไว้ที่ฐานเจดีย์โดยมีนิ ทานกล่าวไว้ ว่า นาค
นั้นเป็ นผู้ชะลอธรณีที่ตั้งพระเจดีย์ขึ ้นมาจากท้องแม่น�้า
อิรวดี
๕
๖